دانش آموزان يا دانشجوياني كه با درس خواندن و امتحان دادن مشكل دارند مشكلشان لااقل در 6 سطح قابل بررسي است
بد امتحان دادن از بد درس خواندن مي آيد. البته معمولا، نه هميشه. با اين
حساب، اگر از خوب درس خواندن حرف بزنيم، بخش بزرگي از خوب امتحان دادن را
هم در لابه لاي حرف هايمان گفته ايم.
در يك تقسيم بندي كلي، مي شود گفت
تمام دانش آموزان يا دانشجوياني كه با درس خواندن و امتحان دادن، مشكل
دارند، مشكلشان لااقل در 6 سطح زير قابل بررسي است. به بيان ديگر، يك
دانش آموز يا دانشجو غالبا مي تواند مشكلات درسي يا امتحاني اش را در يكي
از 6 سطح زير بگنجاند:
مشكل سطح۱
موضوع يا متن درس آن قدر برايم سخت است كه نمي فهمم اش
توصيه هاي سطح 1
۱ـ گروهي درس بخوانيد يا لااقل دو نفره، با يك دوست يا همكلاسي ديگر.
اين طوري مي توانيد با هم بحث كنيد، از هم سؤال كنيد، اشكالاتتان را از
همديگر بپرسيد يا حتي از هم امتحان بگيريد.
۲ـ قبل از شروع به مطالعة يك مبحث جديد، زمان كوتاهي را به دوره و مرور
مطالب قبلي همان درس اختصاص بدهيد تا هم آموخته هاي قبلي تان دوره شود، هم
ذهنتان براي مطالب درسي جديد آماده تر شود.
۳ـ به كتاب و جزوة خودتان اكتفا نكنيد. از دوستان ديگرتان سؤال كنيد، شايد آن ها كتاب يا جزوة آسان فهم تري سراغ داشته باشند.
۴ـ اگر نمي خواهيد وقت ساير همكلاسي ها را بگيريد، مي توانيد خارج از كلاس
درس با استادتان صحبت كنيد و اشكالاتتان را از او بپرسيد يا از او بخواهيد
راهنمايي تان كند درسش را چطور بخوانيد.
۵ـ توي درسي كه با خواندنش مشكل داريد، از روش SQR3 استفاده كنيد:
Survey (پيش خواني. يك مطالعة اجمالي يا خواندن روزنامه وار مطالب پيش از
مطالعة اصلي. يعني فقط يك نگاه به عناوين اصلي و احيانا خلاصة انتهايي،
براي آشنا شدن با كليت موضوع مورد مطالعه)
Question (وقتي با كليت موضوع آشنا شديد، كمي به آن فكر كنيد تا پرسش هايي در ذهنتان ايجاد شود)
Read (حالا شروع كنيد به خواندن؛ به اين منظور كه هم مطلب را بفهميد، هم جواب سؤال هايي را كه به ذهنتان آمده بود، پيدا كنيد)
Recall (وقتي خواندنتان تمام شد، بدون اين كه به كتاب نگاه كنيد، سعي كنيد
به سؤال هاي ذهنتان جواب بدهيد و ساختار كلي متن را يك بار ديگر در
ذهنتان مجسم كنيد)
Review (پس از مرور و تجسم كليت مطالب، يك خلاصة اجمالي از آن چه خوانده ايد و درك كرده ايد، با زبان و كلمات خودتان بنويسيد)
۶ـ اصلا بنا را بر اين نگذاريد كه خيلي سريع به تمام مباحث مورد مطالعه،
مسلط شويد. در ازاي هر يك ساعتي كه در كلاس به تان درس مي دهند، لااقل
بايد دو ساعت مطالعه كنيد و البته در بيشتر درس ها، به ازاي هر يك ساعت
تدريس استاد، به بيش از دو ساعت مطالعه احتياج داريد.
۷ـ قرار نيست همة درس ها را با يك سرعت بخوانيد. يك درس عمومي مانند
ادبيات را طبيعي است كه سريع تر مي شود خواند، تا يك درسي مثل فيزيك،
شيمي، بيوشيمي و امثالهم.
۸ـ وقتي داريد درس مي خوانيد، هميشه يك كاغذ و قلم كنارتان باشد تا نكات
مهم را يادداشت كنيد. اين كار به افزايش تمركزتان هم كمك مي كند.
۹ـ هيچ وقت بيشتر از نيم ساعت تا چهل دقيقه به صورت پيوسته و لاينقطع
مطالعه نكنيد. يك استراحت 10 تا 15 دقيقه اي در فواصل درس خواندنتان ضرورت
دارد، وگرنه راندمان مطالعه تان مي آيد پايين.
مشكل سطح۲
جزوه نويسي را خوب بلد نيستم و شب امتحان دست نوشته هايم به دردم نمي خورند
توصيه هاي سطح دوم
۱ـ اگر مي خواهيد سر كلاس جزوه هاي خوب و به دردبخور بنويسيد، بهترين
راهش اين است كه روز قبل از كلاس، يك نگاه اجمالي به درس فردايتان
بيندازيد.
۲ـ براي خودتان نشانه ها و خلاصه نويسي هاي خاصي تعريف كنيد و توي
دست نوشته هايتان از آن ها استفاده كنيد. مثلا + به جاي افزايش، ـ به جاي
كاهش، ش به جاي شايع ترين ، غ به جاي غلط و...
۳ـ وقتي جزوه مي نويسيد، فاصله گذاري بين سطرها را خوب رعايت كنيد تا اگر
در نوبت هاي بعدي مطالعه تان خواستيد چيزي را توي آن دست نوشته ها كم و
زياد كنيد، دستتان باز باشد.
۴ـ نرويد ته كلاس. هر چه به استادتان نزديك تر بنشينيد، راحت تر مي توانيد
يادداشت هايتان را تنظيم كنيد. به قول رابرت دابليو هلفر، مشاور آموزشي:
اگر سر كلاس، پنجاه نفر جلوتر از شما نشسته باشند، لااقل 50 دليل براي
عدم تمركز و به هم ريختگي نظم جزوه هايتان خواهيد داشت.
۵ـ اگر خودتان را عادت بدهيد كه همان روزي كه دست نوشته هايتان را تهيه
مي كنيد، بازنويسي و مرتب شان هم بكنيد، كمك بزرگي به فهم خودتان از مطلب
درسي خواهيد كرد، و همچنين به نمرة امتحان تان.
۶ـ مضمون را بنويسيد، نه كلمات استاد را. اين طوري مجبور مي شويد به آن چه
در كلاس گفته مي شود، بيشتر و بهتر توجه كنيد. ضمنا از كلمات و عبارات
خودتان براي يادداشت استفاده كنيد، نه لزوما از كلمات و عبارات استاد.
۷ـ در جزوه نويسي اصلا لزومي ندارد حرف هاي استاد را كلمه به كلمه يادداشت
كنيد. اگر درس را پيش خواني كرده باشيد، مي دانيد كه كدام يك از حرف هاي
استاد توي كتاب هست و كدامش نيست. آن هايي كه توي كتاب هست، نوشتنش ضرورت
ندارد. ضمنا بيشتر اساتيد عادت دارند خودشان مطالبي را كه توي كتاب نيست،
جداگانه به دانشجويانشان گوشزد كنند براي يادداشت.
۸ـ آن چه را كه نمي شنويد يا از نوشتنش جا مي مانيد، رها كنيد براي وقت
ديگري كه بتوانيد برگرديد و جايش را پر كنيد. لزومي ندارد همان موقع از
همكلاسي يا بغل دستي تان سؤال كنيد، وگرنه از فهم ادامة حرف ها باز
مي مانيد.
۹ـ منظم بنويسيد. تاريخ بزنيد و مبحث را مشخص كنيد. اين طوري رغبتتان براي خواندن دست نوشته ها بيشتر مي شود.
مشكل سطح۳
حافظه ام ضعيف است و هر چه مي خوانم يادم مي رود
توصيه هاي سطح سوم
۱ـ اولين فاز فراموشي توي همان 24 ساعت اولي كه از شنيدن يا خواندن مطالب
گذشته، مي آيد سراغتان. با اين حساب، تا از دست نوشته هايتان يك روز
نگذشته، بايد يك نگاه اجمالي به آن ها بيندازيد.
۲ـ اگر از يك دوست يا همكلاسي تان بخواهيد كه توي همان 24 ساعت اول،
سؤال پيچ تان كند تا اين طوري مطالب درسي را با هم مرور كنيد، آن چه
خوانده ايد، به خوبي در حافظه تان تثبيت مي شود.
۳ـ هيچ مطلب درسي را پيوسته و لاينقطع و بيشتر از 30 تا 45 دقيقه نخوانيد.
يك استراحت 5 تا 10 دقيقه اي به خودتان بدهيد و دوباره برگرديد سر درس
خواندن.
۴ـ وقتي يك مطلب را مي خوانيد، سعي كنيد با كلمات و عبارات خودتان آن را تكرار كنيد و به ذهن بسپاريد.
۵ـ بين مطالبي كه مي خوانيد، پل هاي ارتباطي برقرار كنيد. يعني جزئيات
مطلب را به كليات مرتبط كنيد و قسمت هاي پراكنده را هم به همديگر.
۶ـ مطالب درسي سنگين را پشت سر هم نخوانيد. بين دو درس سنگين، وقتي را به خواندن يك درس سبك تر و آسان فهم تر اختصاص بدهيد.
۷ـ كيفيت البته به جاي خودش، اما كميت مطالعه واقعا مهم است. تكرار معجزه
مي كند. بيشتر بخوانيد تا بيشتر در ذهنتان بماند و بهتر ياد بگيريد.
مشكل سطح۴
اصلا حوصله يا انگيزه اي براي درس خواندن ندارم
توصيه هاي سطح چهارم
۱ـ در برنامة هر روزتان، اوقات خاصي را اختصاص بدهيد به مطالعه؛ و آن قدر
روي اين كار اصرار كنيد تا كاملا شرطي شويد و هر روز در آن اوقات خاص به
ياد درس و درس خواندن بيفتيد. راهش يك برنامه ريزي درسي است. يك برنامة
هفتگي. براي خودتان برنامه اي بنويسيد كه همه چيز در آن لحاظ شده باشد. دو
هفته پيش، دربارة خصوصيات چنين برنامه و برنامه ريزي اي با هم حرف زديم.
تكرارش نكنيم ديگر.
۲ـ خودتان را به مبارزه دعوت كنيد. يعني چه؟ يعني به خودتان تعهد بدهيد كه
تا اين كار را تمام نكنيد، سراغ كار ديگري نمي رويد. تا اين درس را
نخوانيد، به دوستتان تلفن نمي زنيد. اين مبارزه طلبي به تان انگيزه مي دهد
و كمكتان مي كند كه آن قورباغة لعنتي را قورت بدهيد. خوانده ايد قورباغه
برايان تريسي را. مگر نه؟
۳ـ با يك استاد، يك مشاور، يك همكلاسي يا هر كسي كه قبولش داريد، حرف
بزنيد تا انگيزه تان تقويت شود و هدفتان را واضح تر ببينيد تا سريع تر و
قوي تر به دنبالش برويد.
مشكل سطح 5
حواسم پرت است و موقع درس خواندن تمركز ندارم
توصيه هاي سطح پنجم
۱ـ يك كاغذ و قلم كنارتان باشد تا هر وقت ذهنتان از درس به سراغ موضوع
ديگري رفت، بلافاصله آن موضوع را روي كاغذ يادداشت كنيد. بعدش پروندة آن
موضوع را موقتا ببنديد و مطالعه را از سر بگيريد. اگر دوباره همان مشكل
اتفاق افتاد، دوباره به همان ترتيب عمل كنيد. وقتي درس خواندنتان تمام شد،
سراغ كاغذتان برويد و آن موضوعات جانبي. به آن ها فكر كنيد و اگر لازم شد،
كاري در رابطه با آن ها انجام بدهيد تا خيالتان راحت شود و با خيال آسوده
برگرديد سر درستان. به مرور زمان، تعداد مواردي كه روي آن كاغذ يادداشت
خواهيد كرد، كمتر و كمتر خواهد شد.
۲ـ عوامل حواس پرتي را به حداقل برسانيد. صداي موزيك را قطع كنيد. راديو و
تلويزيون را خاموش كنيد و شرايطي براي مكان مطالعه تان به وجود بياوريد كه
فقط و فقط ذهنتان روي درس متمركز شود.
۳ـ وقتي موضوع مورد مطالعه سخت است، تمركز كردن مشكل تر مي شود. پس رجوع كنيد به توصيه هاي سطح اول.
۴ـ خودتان را متعهد كنيد در مدت زماني كه قرار است طبق برنامه تان درس
بخوانيد، هيچ كار ديگري جز درس خواندن انجام ندهيد. مثلاجواب تلفن را
ندهيد. اگر قرار است توي همان ساعت مطالعه، ميان وعده اي بخوريد، آن
ميان وعده را پيش از شروع مطالعه، آماده كنيد و بگذاريد كنار دستتان تا
ديگر بهانه اي براي بيرون رفتن و فاصله گرفتن از محيط درس و مطالعه نداشته
باشيد.
مشكل سطح۶
خوب درس مي خوانم اما امتحان ام خوب نمي شود
توصيه هاي سطح ششم
۱ـ قرار نيست هيچ كسي در شب امتحان معجزه كند. بايد خودتان را از مدت ها
قبل، براي امتحان آماده كنيد؛ نه شب امتحان. اگر شش روز متوالي، روزي يك
ساعت درس بخوانيد، خيلي بهتر و بيشتر از كسي كه فقط شش ساعت در شب امتحان
مطالعه مي كند، مطالب را در حافظة بلندمدت تان نگه خواهيد داشت.
۲ـ با دوستانتان بنشينيد و سؤال هاي امتحان را حدس بزنيد. از همديگر سؤال بپرسيد و از خودتان امتحان بگيريد.
۳ـ سؤال ها را به دقت بخوانيد و خوب بفهميدشان. دقت كنيد كه صورت سؤال دقيقا چه چيزي را از شما سؤال كرده است.
۴ـ حواستان به وقت باشد. ضمنا با خودتان لج نكنيد. سؤالي كه جوابش را بلد
نيستيد يا جواب دادنش برايتان وقتگير است، علامت بزنيد و ازش بگذريد تا در
پايان اگر وقتي مانده بود، برگرديد و جواب بدهيد.
۵ـ قبل از اين كه شروع كنيد به نوشتن جواب هر سؤال، يك مرتبه كليت آن
جوابي را كه مي خواهيد روي كاغذ بياوريد، به ذهن بياوريد و بعدش شروع كنيد
به نوشتن. ضمنا خوانا و تميز بنويسيد تا ذهن مصحح را نسبت به برگه تان
خراب نكنيد.
© کپی رایت توسط Aftabgardan کلیه حقوق مادی و معنوی مربوط و متعلق به این سایت است.)
برداشت مقالات فقط با اجازه کتبی و ذکر منبع امکان پذیر است.