واژه آمریکا به چه معناست؟

در بخش «این کلمه به چه معناست؟» به توضیح برخی کلمات که کمتر کسی می‌داند معنی آن‌ها چیست می‌پردازیم. مثلاً مطالب قبلی این‌ها بودند:

- «فلانی از دنده چپ بلند شده» یعنی چی؟

- کلمه « مادون قرمز » یعنی چی؟

- « لا ابالی » یعنی چی؟

و یادم باشد در مطالب بعدی درباره واژه «الف» صحبت کنم. کمتر کسی می‌داند «الف» که اولین حرف الفبای زبانش است به چه معناست!؟

اما چندی پیش درباره واژه «آمریکا» چیزهایی خواندم که جالب بود. در این باره، مطالبی از ویکی‌پدیا اینجا می‌آورم که حدس می‌زنم برای شما هم جالب باشد:

در اذهان عموم «کریستوف کلمب» کاشف قاره آمریکا دانسته می‌شود؛ اما چرا نام این قاره به نام شخص دیگری گذاشته شده است؟

کمی درباره کریستوف کلمب

کریستوف کلمب هر چند یک دریانورد ایتالیایی بود اما برای دولت اسپانیا کار می‌کرد. او از طرف پادشاهی کاستیل (بخشی از اسپانیا) مأموریت داشت تا راهی از سمت غرب به سوی هندوستان بیابد، در سال ۱۴۹۲ با سه کشتی از عرض اقیانوس اطلس گذشت اما به جای آسیا به آمریکا رسید. کلمب هرگز ندانست که قاره‌ای ناشناخته را کشف کرده‌است بلکه فکر می‌کرد آنجا بخشی از جزایر هندوستان است.

پیشنهاد می‌کنم حتماً متن نسبتاً کوتاه زندگی‌نامه این شخص را در ویکی‌پدیا بخوانید، بسیار خواندنی‌ست: درباره کریستوف کلمب

دردناک‌ترین بخش این وقایع اینجاست:

چگونگی رفتار با بومیان آمریکا یکی از موارد اختلاف نظر میان کلمب و هیئت حاکمهٔ اسپانیا بود. ایزابلا و فردیناند این قوم را اعضای آیندهٔ جامعهٔ مسیحیت می‌دانستند و خواستار برقراری روابط دوستانه با آنان بودند؛ در حالیکه به عقیدهٔ کلمب برای بهره‌برداری از منابع سرزمین‌های تازه لازم بود بومیان به بردگی گرفته شوند.

هنگامی که کلمب آمریکا را کشف کرد، در آنجا بالغ بر ۳۰ میلیون سرخ‌پوست زندگی می‌کرد. در حالی که امروزه و بعد از گذشت چندین قرن تنها یک جمعیت ۲ میلیونی از آن‌ها وجود دارد. همین مطلب می‌تواند بیانگر بسیاری از واقعیت‌ها باشد. ژاک اتالی(به انگلیسی: Jacques Attali)، نویسنده یهودی فرانسوی در این مورد می‌گوید: «بومیان آرام و بی‌آزار جزیره، برای استقبال از آن‌ها آمدند، اما کلمب آن‌ها را به عنوان انسان به حضور نپذیرفت.»
یکبار در میانهٔ سفر دوم، او طی نامه‌ای به دربار پیشنهاد دستگیری تعدادی از بومیان یاغی – خصوصاً کاریب‌ها- را مطرح کرد. سپس بدون توجه به مخالفت مقامات، در فوریه ۱۴۹۵ میلادی حدود ۱۶۰۰ بومی آراواک را به‌عنوان برده به اسارت گرفت و ۵۵۰ نفرشان را نیز به اسپانیا فرستاد. دویست تن از بردگان در طول راه مردند و نیمی از بقیه نیز وقتی به مقصد رسیدند بیمار بودند. کلمب با موافقت قرار شد که از فعالیت‌های تجاری انجام شده در قلمرو خود۱۰٪ مالیات دریافت کند. به این ترتیب کلمب اولین کسی بود که به تجارت بردگان پرداخت.

کلمب از همان آغاز، یافتن طلا را اصلی‌ترین هدف سفر خود قرار داده بود و برای رسیدن به مطلوبش از اِعمال روش‌های افراطی و غیرانسانی هم ابایی نداشت. در یکی از مناطق هائیتی (هیسپانیولا) او تمام بومیان بالای چهارده سال را مجبور کرد که هر یک مقدار مشخصی طلا برای او پیدا کنند؛ مجازات کسانی که در موعد مقرر سهم خود را تحویل نمی‌دادند قطع دست بود.

إلی بارناوی (به انگلیسی: Eli Barnavi) می‌نویسد: «فاتحان اسپانیایی به سیاست‌های برده داری و چپاول اموال بومیان ادامه دادند و آنان بیش از هر چیز دیگری به دنبال طلا می‌گشتند. آن‌ها برای مطیع کردن بومیان به زور و خشونت متوسل می‌شدند؛ و این، اولین حرکت استعماری بزرگی بود که برای قدرتمند نمودن یهودیان و تصاحب ثروت‌های یک سرزمین انجام شد.»

او در هائیتی نوعی نظام تولیتی برقرار کرده بود که به موجب آن در ازای مسیحی کردن اهالی بومی، حق استفاده از نیروی کار آنان منحصرا در اختیار اسپانیایی‌ها قرار می‌گرفت. به این ترتیب برده‌سازی و برده داری صورت قانونی یافت. در مناطق زیر سلطهٔ اسپانیا بومیان بسیاری بر اثر کار شدید، بیماری و سوءتغذیه مردند. سیاست‌های اقتصادی کلمب و جانشینانش آنچنان زیانبار بود که باعث شد جمعیت بومیان تاینو جزیرهٔ هائیتی از هشت میلیون نفر در ۱۴۹۳ به تنها ۲۰۰ نفر در ۱۵۴۲ میلادی کاهش یابد.

ساموئل الیوت موریسون در کتاب خود کریستف کلمب دریانورد نوشته‌است که ورود اروپایی‌ها به قاره آمریکا آغاز کشتار بومیان این سرزمین است.

آمریگو وسپوچی

اما اینکه چرا آمریکا را آمریکا نامیده‌اند، با خواندن این بخش از ویکی‌پدیا مشخص می‌شود:

آمریگو وسپوچی (به ایتالیایی: Amerigo Vespucci) کاشف و نقشه‌نگار ایتالیایی است که قاره غربی به نام او «آمریکا» نامیده می‌شود.
وی در ۹ مارس ۱۴۵۴ در شهر فلورانس در کشور ایتالیا به دنیا آمد و در ۲۲ فوریه سال ۱۵۱۲ میلادی درگذشت.

سفر دریایی آمریگو وسپوچی در سال ۱۴۹۷ یعنی پنج سال پس از سفر کریستف کلمب آغاز شد. هر دو برای دولت اسپانیا کار می‌کردند و هزینه سفرهای آنان را آن دولت پرداخت می‌کرد. وسپوچی چهار بار به نیمکره غربی (قاره آمریکا) سفر کرد، و نسبت به کریستف کلمب از مکان‌های بیشتری در قاره جدید بازدید کرد.
هیچ مقامی برای نیمکره غربی — که پیش از سفر اروپائیان مسکون و در پاره‌ای نقاط دارای تمدنی درخشان بود— نام آمریگو وسپوچی را پیشنهاد نکرده بود.
این نام را «مارتین والدسیمولر» آلمانی بر قاره غربی نهاد؛ کار او ترسیم نقشه‌های جغرافیایی بر پایه اطلاعاتی بود که دریانوردان به او می‌دادند. وی بیشتر اطلاعات جغرافیایی مورد نیاز برای رسم نقشه‌هایش را از دریانوردان و همراهان گروه آمریگو وسپوچی دریافت می‌کرد. به همین علت در نقشه‌هایش از نام فرمانده گروه برای نامیدن قارهٔ جدید استفاده کرد.
این نام به تدریج بر سر زبانها افتاد و قاره غربی «آمریکا» خوانده شد.

نام کشورهای دیگر به چه معناست؟

اگر می‌خواهید بدانید کشورهای دیگر چرا به نام فعلی‌شان نامگذاری شده‌اند، این مدخل از ویکی‌پدیا را مشاهده کنید:

معنی نام کشورها

مثلاً شاید برایتان جالب باشد که بدانید نام کشور عراق (Iraq) از واژه پهلوی «ایراک» (ایرانک) به معنی «ایران کوچک» گرفته شده است! جالب است که سوریه هم یک نامگذاری فارسی است. نام مصر هم جالب است... خلاصه یکی از صفحات جالب ویکی‌پدیاست که باید حتماً مطالعه شود.

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند