آشنایی با ادیان بزرگ در ۱۷۵ توئیت! (خلاصه کتاب آشنایی با ادیان بزرگ حسین توفیقی)

دانشجویان رشته‌های الهیات درسی دارند به نام «آشنایی با ادیان بزرگ» که حجة الاسلام حسین توفیقی کتابی با همین نام نوشته‌اند که انصافاً بسیار خلاصه و مفید و با بیانی عالی هر چه لازم بوده را بیان کرده‌اند. ما فردا امتحان این درس را داریم و بنابراین من طی چند روز گذشته این کتاب را می‌خواندم و خلاصه‌اش را در اکانت توئیترم ارسال می‌کردم. ۲۰۰ صفحه اول کتاب که در مورد ادیان به‌جز اسلام است در ۱۷۵ توئیت خلاصه شده که پیشنهاد می‌کنم حتماً این ۱۷۵ جمله را بخوانید. نکات ارزشمندی گیرتان خواهد آمد که ممکن است مانند من همیشه یک سؤال در ذهنتان بوده باشد؛ مثلاً عهد عتیق و عهد جدید چیست؟ چرا یهودیان تعدادشان اینقدر کم است و برای دینشان تبلیغ نمی‌کنند؟ دعوا در فلسطین بر سر چیست؟ و ده‌ها نکته جالب دیگر...

پیشنهاد می‌کنم حتماً این کتاب جالب را تهیه و مطالعه کنید. با آشنایی با ادیان مختلف، نگاه شما به دنیا که بر اساس دین می‌چرخد خیلی تغییر خواهد کرد. هر چند این ترم به خاطر دروس شیرین رشته علوم قرآن و حدیث، یکی از بهترین ترم‌های عمر من بود اما این درس بین همه دروس این ترم، از همه بیشتر چسبید!

(اگر فرصت بود یک آزمون آنلاین از این نکات طراحی و برگزار می‌کردیم و یک جایزه به نفر اول می‌دادیم. اگر از دوستان کسی فرصت کرد، ۲۰ سؤال تستی از این نکات استخراج و برای ما ارسال کند تا یک آزمون آنلاین برگزار کنیم...)

خلاصه درس آشنایی با ادیان بزرگ:

1.    با پیشرفت دانش معلوم شده است که درباره هیچ یک از پدیده‌های جهان نمی‌توان تعریف کاملی ارائه داد/هیچ تعریفی جامع و مانع نیست/فقط حاوی برخی جوانب
2.    برای «دین» هیچ تعریف جامع و مانعی وجود ندارد/بیش از ۸۰ تعریف برای دین در ادیان مختلف وجود دارد که هیچ کدام جامع و مانع نیست
3.    برخی تعاریف دین: اعتقاد به وجود خدا و عمل به مقتضای این اعتقاد (این تعریف با بودا هماهنگ نیست)/اعتقاد به یک امر قدسی/ایمان به موجودات روحانی
4.    ملت در لغت به معنی روش و آیین است و اصطلاحاً به مجموعه ادیان توحیدی اطلاق می‌شود/در کلام اسلامی: ملّیین/در فارسی به تازگی: «مجموع مردم یک کشور»
5.    مردم باستان از بازگشت اموات می‌ترسیدند؛ بنابراین مردگان را کاملاً با طناب می‌بستند و گورها را محکم می‌کردند تا از بازگشت آنان جلوگیری کنند
6.    در گذشته، برخی، فرزند خود را قربانی بت می‌کردند/از نظر علم ادیان، «ختنه کردن» و «قربانی حیوان» از زمان حضرت ابراهیم جانشین قربانی فرزندان شد
7.    توتمِ قبیله، یک نشان است که از قبیله حمایت می‌کند؛ مثلاً عکس یک شیر که روی پرچم برخی کشورها قرار دارد/شیر:آفریقا/ببر:هند/گاو نر:یونان و مصر..
8.    تابو(Taboo): محرّمات قبیله؛ مثلاً فقط ازدواج درون‌قبیله‌ای جایز وگرنه حرام.../این کلمه از زبان اقوام ابتدایی مجمع‌الجزایر پولینزی آمده
9.    ادیان ابتدایی، برخی اشیاء (سنگی، چوبی،...) را دارای نیرویی ویژه می‌دانند که به آن اشیاء، مانا(Mana) گفته می‌شود/این واژه از مجمع الجزایر پولینزی آمده
10.    آنیمیسم: بر اساس این آیین، همه مظاهر طبیعت روح دارند و برای بهره‌برداری از آن‌ها باید به نیایش و سپاس و ستایش پرداخت؛ زمین،آسمان،آتش،رعد برق
11.    نژاد مصریان قبطی بود و واژه Egypt از این کلمه گرفته شده/انواع حیوانات مانند گربه را می‌پرستیدند/هخامنشیان در یک جنگ، روی سپر خود گربه کشیدند و بر مصریان پیروز شدند!
12.    فرعونی به نام امنحوتب چهارم، مقرر کرد که مردم مصر فقط اتون را بپرستند/او خود را اخناتون نامید یعنی «اتون کافی است»/بعد از او وضع قبل دوباره برگشت
13.    بابل مهد جبر و مثلثات و علوم دیگر بود/طی ۴هزار سال، انواع خدایان را تجربه کرد/«مَرْدوخ» در بیشتر زمان‌ها برترین خدا بود
14.    با سقوط بابل به دست کورش، اهورَمَزدا جای مردوخ را گرفت / ... یونان از گذشته‌های دور مرکز هنر، فرهنگ و اندیشه بوده است
15.    آپولو=خدای خورشید؛ از خدایان یونان باستان
16.    حدود ۵ قرن قبل از میلاد، فیلسوفان بزرگی در یونان پیدا شدند و افکار تازه‌ای را مطرح کردند /ارسطو شاگرد افلاطون و افلاطون شاگرد سقراط بود
17.    اندیشه‌های افلاطون در مورد خداشناسی موجب گردید او را افلاطون الهی(Divine Plato) بنامند/ارسطو محرک اول را مطرح کرد که ادیان توحیدی آن مفهوم را برابر با خدا می‌دانند
18.    رومیان (=بخش مهمی از اروپا، ترکیه و شام) از گذشته‌های دور در معماری، نقاشی، مجسمه‌سازی، ادبیات و فنون کشورداری سرآمد بودند/قرن ۴ مسیحی شدند
19.    رومیان به خدایان بی‌شماری معتقد بودند؛ برخی: ژوپیتر(=زئوس یونان)، جانوس، مارس، وِستا، وُلکان، ونوس، آپولو، میِنرْوا، هرکول...
20.    حدود ۳۵۰۰ سال پیش قومی که خود را آریا یعنی نجیب و شریف می‌خواندند،از آسیای مرکزی به اطراف رود سِند(جنوب پاکستان) مهاجرت و دسته‌ای به ایران..
21.    آیین قوم آریایی هندوستان، برَهمایی(Brahmanism) بود/برهما: خدای هندوان/برهمن: ذات خدا و نیز روحانی هندو/هندوئیسم تحول‌یافته برهمایی در قرن ۸و۹
22.    کتاب جذاب بْهَگَوَد گیتا (سرود خدای مجید) به اختصار «گیتا»، نزد هندوان از هر کتاب دینی و عقلی دیگر محبوب‌تر و محترم‌تر است/به تمام زبان‌ها ترجمه شده است
23.    فروترین طبقه، بومیان آریایی هندوستان بودند که نجس‌ها(Untouchables) نامیده می‌شدند و هرگز حق نداشتند در محله‌های ‌آن طبقات ۴گانه تردد کنند! اگر مثلاً برای حمل زباله به اماکن آنان می‌رفتند باید با صدای بلند اعلام می‌کردند تا نگاه افراد طبقات بالا به آن‌ها نیفتد، وگرنه شخص باید غسل می‌کرد
24.    هندوان جسد مردگان خود را می‌سوزانند وخاکستر آنرا در رود گَنْگ(=تندرو)می‌ریزند/قدیماً همسر مرد متوفی نیز به نشانه وفاداری درون آتش می‌رفت!! صائب تبریزی: جز زن هندو کسی در عاشقی مردانه نیست ... سوختن بر شمع خفته کار هر پروانه نیست
25.    نوشیدن ادرار گاو و خوردن سرگین آن برای تبرک و تطهیر درونی،بین هندوان معمول است/آنها گاهی برای تحصیل ادرار گرم و تازه گاو،قابلمه بدست در مراتع می‌گردند!
26.    خدایان تثلیث هندو(Hindu Trimūrti): برهما(Brahmā؛ آفریدگار جهان)/شیوا(Šiva؛ خدای فانی‌کننده/رقص شیوا)/ویشنو(Vishnu؛ خدای حفظ‌کننده)
27.    بودا(Buddha)، حکیم و بنیانگذار بودیسم است و کَلْکی موعود آخرالزمان است که معتقدند برای اصلاح جهان، شمشیر به دست و سوار بر اسب سفید ظاهر خواهد شد
28.    جالبه:گاندی از برخی غربی‌ها که عورت‌پرستی را زشت دانسته بودند گله‌مند بوده!
29.    سلطان محمود غزنوی در ۴۱۶ه.ق به عنوان بت‌شکنی به معبد بزرگ سومَنات حمله کرد و...گُرز خود را بر فرق مجسمه لینگا کوبید/تکه‌ای از مجسمه را به مکه مکرمه فرستاد
30.    قانون کارما: آدمی نتیجه اعمالش را در دوره‌های بازگشت مجدد خود در این جهان می‌بیند/رسخ:حلول روح متوفی در جمادات/فسخ: حلول روح متوفی در نباتات/مسخ: حلول روح متوفی در حیوانات/نسخ: حلول روح متوفی در انسان
31.    سمسارا(Samsāra) به معنای تناسخ در بسیاری از ادیان و مذاهب جهان(یهودیت،مسیحیت و حتی برخی فرقه‌های انحرافی اسلام) با عناوین گوناگون وجود داشته
32.    شدیدترین تعصب‌ها را می‌توان میان هندوان یافت. مهاتماگاندی به سبب اعتقاد به برابری هندوان و مسلمانان، مورد دشمنی هندوان قرار گرفت و یکی از آن‌ها او را با گلوله کشت
33.    از دیدگاه حکیمان و دانشمندان هندو، این جهان و همه اجزای آن، در حقیقت خیالی بیش نیست/این خیال را مایا (Māyā) یعنی فریب و وهم می‌نامند
34.    به عقیده هندوان، دستیابی به حقیقت یا اتحاد با خدای توانا از طریق یوگا(Yoga) یعنی «یوغ نهادن» حاصل می‌شود/یوگا: ریاضت سخت و طاقت‌فرسا؛ مانند نشستن پیوسته بدون حرکت
35.    آیین بودا یکی از انشعاب‌های آیین برَهمایی است/بودا (به معنی بیدار) لقب گوتاما شاکیامونی است/۵۶۳ ق.م به دنیا آمد/در ۸۰ سالگی به نیروانا پیوست
36.    داستان و فلسفه بودا در صفحه ۴۴/سرآغاز حکمت از نگاه او: از نیکو نیکو پدید می‌آید و از بد بد/«به نظر من جهان همیشگی است و آغاز و انجامی ندارد»
37.    آیین بودا سه فرقه دارد: مَهایانا(چرخ بزرگ) در چین رواج دارد/هینایانا(چرخ کوچک) در سری‌لانکا و جنوب شرق آسیا/وَجرَیانا(چرخ الماس) در تبت
38.    یکی از طریقه‌های عرفانی مهایانا که به سانسکریت، دِهیانا یعنی تأمل، به چینی چانگ(chang) و به ژاپنی زِن(Zen) خوانده می‌شود، شهرت جهانی دارد
39.    سیکیسم: معروف‌ترین انشعاب هندوئیسم/سیک یا sikh یعنی شاگرد/نانَک پایه‌گذار و اولین گورو (Guru) یعنی معلم آن آیین/ترکیبی از عقاید اسلامی و هندو
40.    معبد سیک‌ها، گورودواره(gurudwara) یعنی «دری به سوی گورو» نامیده می‌شود/در زاهدان و تهران گورودواره دارند/در تهران به نام مسجد هندی‌ها معروف است
41.    Kung-Futze یعنی کونگ حکیم/اشاره به کنفسیوس حکیم و سیاستمدار چینی در سال ۵۵۱ق.م دارد/تا سال ۱۹۴۹ قبل از انقلاب کمونیستی برای او احترام زیادی قائل بودند
42.    لائوتسه‌ی حکیم بنیانگذار مکتب تائو/رساله او: تائوته‌چینگ/تائو یعنی راه، بستر رودخانه/همه اتفاقات جهان یک تائو دارد/معادل Cosmos یونانی=جهان
43.    شینتو (Shinto) یعنی «طریقه خدایان»/آیین باستانی ژاپن /اکنون این آیین در کنار آیین بودا در ژاپن به حیات خود ادامه می‌دهد
44.    قبل از زردشت، دین بومیان غیرآریایی ایران، آیین مغان بود/مغ=مگوش/کلمه مجوس عربی از همین مگوش می‌آید/مثل زردشت، دوگانه پرست بودند (خدای خیر/خدای شر)
45.    پس از شهرنشینی آریاییان، پیامبر اصلاح‌گری به نام زردشت برخاست که خود را فرستاده خدای خیر یعنی اهورَمزدا می‌دانست تا جهان را از تیرگی پاک کند
46.    اکثر علمای اسلام، نبوت زردشت را پذیرفته و مجوس که در آیه ۱۷/حج آمده را به اهل کتاب ملحق می‌دانند/یک قرن قبل از میلاد به مزدَیَسنا تحول یافت
47.    ظاهراً زرتشت از کلمه Zarathushtra  (زَرَثوشترا) می‌آید که در کتاب آسمانی زردشت (گاتَها) آمده و معادل زرداشتر یعنی دارنده‌ی شتر زرد است
48.    عُموم مورخان زردشت را ایرانی و اهل آذربایجان و محل برانگیختگی او را کوهی نزدیک دریاچه ارومیه می‌دانند؛ به همین دلیل آب دریاچه ارومیه برای زردشتیان مقدس است
49.    نظریه مشهور: زردشت در سال ۶۶۰ قبل از میلاد به دنیا آمد و در سی سالگی به پیامبری مبعوث شد/نزد گشتاسب، پادشاه عصر خود رفت و او را به دین خود دعوت کرد/او سریعاً دین را پذیرفت
50.    فردوسی در شاهنامه به دعوت زردشت از گشتاسب اشاره دارد: به شاه جهان گفت زردشت پیر ... که در دین ما این نباشد هژیر....
51.    زردشت در۷۷ سالگی در آتشکده‌ای در بلخ افغانستان به دست تورانیان باج‌گیر کشته شد/ پس از آن، گشتاسب پسرش اسفندیار را برای تبلیغ دین زردشت به هر سو اعزام کرد
52.    کتاب آسمانی زردشتیان: اَوِستا(یعنی اساس و بنیاد و متن)/این کتاب به زبان اوستایی که در دوره ساسانیان پدید آمده(۲۲۶-۶۴۱م) [یعنی پس از ظهور اسلام] نگارش شد
53.    زردشتیان در گذشته اجساد مردگان را به خاک و آب و آتش نمی‌سپردند چون آن‌ها را مقدس می‌دانستند. اجساد را به لاشخورهای دخمه‌ای در کوه می‌سپردند
54.    چهارشنبه‌سوری و احترام و سوگند به روشنی چراغ‌ و... با تعالیم زردشتی ارتباط دارد
55.    زردشتیان معتقدند ۳۰۰۰ سال پس از زردشت سَوشیانس(سَوشیانت) ظهور می‌کند وسپس جهان پایان می‌یابد/به صراط، میزان اعمال، بهشت و دوزخِ(سرد و کثیف) معتقدند
56.    مسلمانان در زمان خلیفه دوم ایران را فتح کردند/ایرانیان دین زردشتی را رها و اسلام را برگزیدند و خدمات فراوانی به این دین کردند/کتاب خدمات متقابل ایران و اسلام از شهید مطهری...
57.    زردشتیان قومی تحصیل‌کرده و بافرهنگ هستند و همواره رفتارشان با دیگران خوب بوده است/۱۵۰هزار پارسی زردشتی در هند و ۵۰هزار در یزد، کرمان و تهران
58.    عقاید مسخره میترائیزم (Mithraism) (مهرپرستان) در صفحه ۶۷
59.    مشروح اعتقادات مانویان (که البته همگی نابود شده‌اند) در دو سخنرانی مهم سید حسن تقی‌زاده آمده
60.    جالبه: بحران‌های اجتماعی در پدید آمدن باورهای دینی نقش مهمی دارند و دین‌هایی که در زمان و مکانی بحرانی تأسیس می‌شوند، گسترش عمومی می‌یابند
61.    مزدک (که در شاهنامه آمده) پسر بامداد، حکیمی بود که مردم را در زمان تنگی برانگیخت که به انبارهای غله هجوم برند؛ نتیجه: شهرت بالای وی
62.    اعراب قبل از اسلام: قحطانی و عدنانی (عدنان از نسل حضرت اسماعیل)/پیامبر و خلفا: عدنانی/معروف‌ترین دیانت اعراب جاهلیت: بت‌پرستی/ برخی یهودی و مسیحی
63.    اعراب جاهلی، الله را آفریدگار جهان می‌دانستند و بت را شریک او قرار می‌دادند/هنگام شروع به کار می‌گفتند: باسمک اللهم/اما از بت حاجت می‌خواستند
64.    صابیان ابتدا گروهی بودند که آیین مشخصی نداشتند/صابیان عصر ما خود را پیرو حضرت یحیی می‌دانند ولی رهبانیت ندارند/روحانی صابیان گنجور نامیده می‌شود
65.    هفتاد هزار نفر از صابیان در عراق در کنار دجله و فرات و قریب ۲۰ هزار نفر در کنار رود کارون در خوزستان زندگی می‌کنند
66.    صابیان به فتوای مقام معظم رهبری از اهل کتاب به شمار می‌آیند / صابیان هر یکشنبه توسط روحانیون‌شان تعمید داده می‌شوند!
67.    عبرانی از ماده «ع ب ر» به معنی گذر کردن از نهر می‌آید/حضرت ابراهیم از رود فرات عبور و وارد کنعان شد/نام عبرانی را کنعانیان به ابراهیم دادند
68.    نام حضرت ابراهیم ابتدا اَبرام(یعنی پدر بلندمرتبه) بود، در سن ۹۹ سالگی خداوند نام او را به ابراهیم(یعنی پدر اقوام) تغییر داد/۴۰۰۰سال پیش بوده
69.    یهودیان خود را از نسل حضرت یعقوب نوه حضرت ابراهیم می‌دانند و از این جهت افتخار می‌کنند که هم فرزند جسمانی و هم فرزند روحانی او هستند
نام    تورات مدعی است که خدای متعال با حضرت ابراهیم عهد بست که از نیل تا فرات را به فرزندان او که از اسحاق پدید آیند، عطا کند/شجره‌نامه حضرت موسی در تورات موجود است
71.    اسماعیل (یعنی خدا می‌شنود) فرزند کنیز حضرت ابراهیم به نام هاجر بود/اسحاق (یعنی می‌خندد) فرزند ساره همسر سالخورده و نازای ابراهیم
72.    حضرت اسحاق دو فرزند توأم به دنیا آورد: عیسو یعنی پُرمو و دومی که بعد از او به دنیا آمد یعقوب یعنی «تعقیب می‌کند(فرزند قبل را)»/ از حضرت یعقوب به نام اسرائیل ذکر شده است
73.    اسرائیل یعنی «کسی که بر قهرمان پیروز شد»/اشاره به کشتی یعقوب با خدا و شکست او که در تورات است/اهل کتاب: منظور از خدا یکی از فرشتگان خدا است
74.    چقدر جالب: موسی که همان موشه در عبری است یعنی «از آب کشیده شده»(اشاره به جریان به آب انداختن موسی و گرفتن آن توسط دختر فرعون)داستان کامل:ص۸۴
75.    ۳ ماه پس از خروج بنی‌اسرائیل از مصر، موسی مأمور شد برای گفتگو با خدا به بالای طور سینا برود(طورا=کوه)/درآنجا دو لوح گرفت که آن ده فرمان مشهور بر روی آن منقوش بود
76.    پس از موسی، یوشع(ع) رهبر قوم بنی‌اسرائیل شد، پس از او، رهبران، «داوران بنی‌اسرائیل» نامیده می‌شدند/آخرین داور: سموئیل(ع)/او شاؤل(طالوت) را رهبر کرد
77.    حضرت داوود جانشین طالوت شد(۱۰۱۵ق.م)/او که هم اهل دعا و مناجات و هم اهل جنگ و کشورگشایی بود، نزد یهود احترام ویژه‌ای دارد/او اورشلیم را فتح کرد
78.    Jerusalem یا اورشلیم یعنی شهر سلامت/مسلمانان آن را بیت‌المَقدِس(معادل عبری بیت‌همیقداش یعنی خانه معبد) یا بیت المُقدَّس صدا می‌زنند/شهر داوود هم نامیده می‌شود
79.    سلیمان جانشین داوود شد/معبد بزرگی به نام «هیکل سلیمان» در آنجا ساخت/هیکل در عبری یعنی ساختمان بلند/بعداً توسط بُختُنَصَّر ویران شد/(بخت‌النصر: غلط است)
80.    معبد در سال ۷۰م به مسیحیان و پس از اسلام در زمان خلیفه دوم همراه شهر قدس از طریق صلح به مسلمانان سپرده شد
81.    مسلمانان مسجد باشکوهی به نام مسجد عمر روی ویرانه‌های هیکل سلیمان ساختند و گنبدی به نام قبة‌الصخرة روی آن بنا کردند/بعداً مسجد کوچکی به نام مسجد أقصی در کنار آن ساخته شد
82.    در سال ۱۳۲۷ شمسی حکومت غاصب اسرائیل روی خاک فلسطین برپا شد/سازمان ملل نیمه غربی اورشلیم را به اسرائیل و نیمه غربی را به کشور اردن سپرد
83.    اسرائیل در جنگ ۶روزه در سال ۱۳۴۶ش نیمه شرقی را به زور نظامی از اردن گرفت/قطعنامه ۲۴۲شورای امنیت: اسرائیل باید نیمه شرقی و هرچه درآن جنگ گرفته را رها کند
84.    پس از سلیمان، فرزندش رَحُبعام پادشاه شد/چون فرد ستمکاری بود، ده سبط از ۱۲سبط بنی‌اسرائیل از اطلاعات او سرباز زدند و فقط ۲سبط یهودا و بنیامین باقی ماند
85.    یهودا شامل شهر اورشلیم در شمال بود/پس اهمیت ویژه‌ای داشت/نام «یهودی» از اینجا آمده است/۱۰سبط دیگر،حکومتی به نام اسرائیل در جنوب تشکیل دادند
‌پر    تجزیه سرزمین بنی‌اسرائیل مبدأ ضعف و بدبختی یهود بود/بسیاری از پادشاهان یهودا و اسرائیل گناهکار بودند و مردم را به گناه و بت‌پرستی دعوت می‌کردند
87.    در ۷۲۲ق.م آشوریان به اسرائیل و در ۵۸۷ق.م بُخُنَصَّر به اورشلیم تاختند و بسیاری از آنان را کشتند و اسیر کردند/کورش که بابل را فتح کرد، یهودیان آزاد شدند
88.    اعلامیه کورش در مورد آزادی یهود و اجازه بازگشت به سرزمین خود در سال ۵۳۸ق.م صادر شد/کورش با این کار در میان یهودیان محبوبیت فراوانی کسب کرد
89.    گروهی برگشتند که قدس را دوباره بسازند اما همسایگان اجازه تشکیل حکومت ندادند/در ۷۰م برای بار دوم این شهر توسط رومیان ویران شد
90.    پس از آن یهودیان پراکنده و تا صدها سال در کشورهای بیگانه زندگی سختی را گذراندند و انواع خواری و سرکوفتگی را در جسم و جان خود تحمل کردند
91.    انبیاء، این ذلت و خواری یهود را غضب خدا می‌دانستند و پیشگویی می‌کردند که بنی‌اسرائیل اگر توبه نکنند، سرنوشت بدی خواهند داشت...
92.    از آنجا که واژه مسیح (Christ) به حضرت عیسی اختصاص یافته، منجیِ موعودِ یهود را معمولاً مسیحا (Messiah) می‌نامند
93.    پس از حملات و ویرانی‌ها، دیوار غربی قدس همچنان باقی مانده و به خاطر سوگواری یهود به خاطر ویرانی شهر درکنار آن، «دیوار ندبه»(Wailing Wall) یا حائط البراق نام گرفت
94.    انحصارطلبی و خودخواهی، خوی جدانشدنی قوم کوچک یهود بوده و همین باعث دشمنی دیگران نسبت به آنان طی قرن‌های گذشته بوده است/یهودیان معتقدند: مردم ۲ گروهند: یهودی و«گوییم» که انسان‌های مهمی نیستند
95.    خوردن گوشت خوک یا گوشت با ماست در یهود مطلقاً حرام است/یهودآزارها برای آزار آنان به زور این چیزها را به خورد آن‌ها می‌دادند!
96.    یهودستیزی، «ضدیت با نژاد سامی(anti-Semitism)» نامیده می‌شود/به خاطر نفرت از واژه «یهود» و Jew، واژه «کلیمی» به کار می‌رود/جنایات یهود: ص۱۰۰
97.    در اواخر قرن ۱۹،گروه بزرگی از یهودیان از روسیه اخراج شدند/عده‌ای به غرب اروپا و گروهی به فلسطین رفتند و در کنار مدیترانه ساکن و نام صهیون را برای خود انتخاب کردند
98.    صهیون، نام تپه‌ای در قدس است که در زمان شکوفایی بنی‌اسرائیل در زمان داود و سلیمان، مرکز نظامی بوده/این نام همواره یادآور اقتدار یهود بوده
99.    تورات، یهودیان را از طمع ورزیدن به اموال و املاک همسایه بر حذر داشته (خروج۱۷:۲۰)، همچنین گفته: ملعون باد کسی که حد همسایه خود را تغییر دهد (تثنیه)
100.    مهاجرت یهودیان به فلسطین اشغالی در زبان عبری عَلیا یعنی «علوّ» خوانده می‌شود/۱۴میلیون یهود داریم، ۲۰٪ در فلسطین و ۸۰٪ در جاهای دیگر(دیاسپورا)
101.    در ایران حدود ۲۰هزار یهودی داریم/یهودیان «Neturei Karta» (نگهبانان شهر،که از عبارتی در تلمود نام گرفته‌اند) از مخالفان اسرائیل هستند و تشکیل حکومت توسط یهود را مخالف شرع می‌دانند
102.    یهودیان کتاب آسمانی خود را تَنَخ می‌نامند که همان عهد عتیق مسیحیان است/مسیحیان کتاب آسمانی خود را عهد جدید می‌نامند/مسیحیان به هر دو اعتقاد دارند، اما عهد جدید، مقدم بر عهد قدیم است؛ مثلاً گوشت خوک در عهد عتیق حرام شده و یهودیان نمی‌خورند اما چون در عهد جدید همه نوع گوشت حلال است، مسیحیان هیچ گوشتی را حرام نمی‌دانند
103.    اسکندر مقدونی پس از فتح خاورمیانه، شهرهایی به نام اسکندریه بنا کرد و در آن‌ها به نشر علوم یونانیان پرداخت/این شهر در مصر هنوز هم یک شهر دانشگاهی است
104.    جریان کامل عهد جدید و اَپوکریفا و تفاوت در پروتستان و کاتولیک و ارتدکس در صفحه ۱۰۵ و ۱۰۶
105.    تَنَخ ۳۹ کتاب دارد که ترجمه‌های مسیحی آن به نام عهد عتیق، به سه بخش تقسیم می‌شوند:۱-بخش تاریخی۲-بخش حکمت، مناجات و شعر۳-پیشگویی‌های انبیا
106.    بخش تاریخی. ۱۷کتاب است که ۵کتاب اول آن تورات یا پنتاتوک (Pentateuch یعنی پنج کتاب) یا اسفار خمسه نامیده می‌شود/معتقدند مؤلف پنتاتوک، حضرت موسی است
107.    از ۱۷ کتاب: از جریانات حضرت آدم تا موسی در سِفر پیدایش آمده/۴ سِفر یا کتابِ بعد در مورد موسی و قوم بنی‌اسرائیل/از یوشع به بعد در دوازده کتاب بعدی آمده
108.    هنگام ارجاع به کتاب مقدس، نخست نام رساله یا کوته‌نوشت آن، سپس شماره باب و سرانجام، شماره فقرات ذکر می‌شود؛ مثال: پیدایش ۱ : ۲۷/یعنی باب ۱، فقره ۲۷
10‌ا    تورات واژه‌ای عبری به معنی قانون و شریعت است؛ زیرا در تورات احکام و قوانین فراوانی وجود دارد/علمای یهود ۶۱۳ حکم از تورات استخراج کرده‌اند
110.    معروف‌ترین نقد تورات: فیلسوف هلندی اسپینوزا(۱۶۳۲-۱۶۷۷)/او پس از بررسی علمی اسفار خمسه تورات، اثبات می‌کند نویسنده آنها نمی‌تواند حضرت موسی باشد
111.    واژه تَلمود به معنی آموزش از فعل ثلاثی عبری لمَد می‌آید و با واژه تِلمیذ در عربی ارتباط دارد/تلمود: کتاب بزرگی که احادیث و احکام یهود را در بر دارد
112.    تَلمود در واقع تفسیر و تأویل تورات است و آن‌را تورات شفاهی نیز می‌نامند/نویسندگان: سوفِریم یعنی کاتبان/مهم‌ترین سوفر: عزرا(عُزیر)
113.    عرفان یهودی، قَبالا (یعنی مقبول) نامیده می‌شود // اعتقاد یهود: حضرت موسی بر انبیای قبل و بعد از خود برتری دارد
114.    یهودیت تبلیغ ندارد؛ چون یهودیان دین خود را نعمت الهی و مخصوص نژاد بنی‌اسرائیل می‌دانند و اگر کسی بخواهد یهودی شود، با اکراه او را می‌پذیرند!
115.    اسم خاص خدا در دین یهود، یَهوَه یعنی «باشنده(موجود)» است. این نام بسیار احترام دارد و بر زبان آوردن آن حتی از طریق قرائت تورات حرام است
116.    تازه‌یهودی‌شده‌ها را گِر(یعنی بیگانه) می‌نامند/تحمیل یهودیت به ندرت وجود داشته / یهودیان معمولاً مردم را به صهیونیسم دعوت می‌کنند نه یهودیت
ها ت    معاد در تورات، بلکه در هیچ جای عهد عتیق نیامده/از نظر تورات دینداری در جلب نعمت‌های این جهان و بی‌دینی در سلب آن‌ها تأثیر مستقیم و قطعی دارد
118.    یهودیان احکام فراوان و فوق‌العاده پیچیده‌ای دارند؛ به ویژه در مورد خوراکی‌ها/مثال: حیوان سُم‌شکافته و نشخوار‌کننده حلال است/ذبح فقط توسط عالم دینی یا کسی که او آموزش داده
119.    گروه‌های امر به معروف در اسرائیل به رستورانها سر می‌زنند که مبادا گوشت حرام یا گوشت با لبنیات عرضه شود/بعد از غذا شستن دو بند از انگشتان: واجب
120.    در یهودیت روزی ۳ نماز (صبح،عصر،مغرب) بر مردان واجب و بر زنان مستحب/پسر در ۱۳سالگی و دختر در ۱۲سالگی بالغ شرعی می‌شود/قبله: اورشلیم/ ۵ روزه واجب/ مهم‌ترین روزه واجل: کیپور که ۲۴ساعت است
121.    کسانی از یهودیان که از قبیله حضرت موسی و هارون باشند، لاویان نامیده می‌شوند: مثل سادات در اسلام/حاخام(=حکیم): عالم یهودیان و کاهن روحانی آنها
122.    شنبه عید یهود و یکی از ده فرمان است/شنبه از کلمه عبری شَبات به معنی استراحت و دست از کار کشیدن است/حکم شراب در یهودیت: مجاز، اگر به مستی برسد: حرام و ناپسند
123.    کار در شنبه: حرام و گناه کبیره/در تورات کنونی: یک نفر را یافتند که شنبه در بیابان هیزم جمع می‌کرد، پیش موسی آوردند، خدا به موسی امر کرد: بکشیدش!
124.    آشنایی با یهودیت با انتظار مسیحا، به پایان رسید، حالا آشنایی با مسیحیت...
125.    از قرن ۱۸، به طور خصوصی، درباره احتمال اسطوره و افسانه بودن عیسی بحث شده است/هرمان ساموئل رایماروس، عیسی را مدعی مسیحایی یهود می‌داند..ص۱۳۸
126.    ساموئل(استاد هامبورگ): پیروان عیسی به‌منظور تحقق آرزوهای خود جسد او را دزدیدند، داستان رستاخیز و بازگشت نهایی او را ساختند و کلیسا را تأسیس کردند
127.    انجیل متّی: مریم نامزدی نجار به نام یوسف داشت اما پیش از آنکه با هم آیند به عیسی آبستن شد./پس از آن، عیسی، برادران و خواهرانی داشته...
128.    حضرت عیسی پیش از ۳۰سالگی برای تعمید نزد حضرت یحیی رفت و در ۳۰سالگی رسالت خود را آغاز کرد/در هر ۴انجیل به شفا دادن و.. که در اسلام نیز هست اشاره شده
129.    هنگامی که بزرگان یهود دیدند تعالیم عیسی منافع آنان‌را تهدید می‌کند برای کشتن او توطئه کردند/وی درآخرین شب زندگی، عَشای ربانی را با شاگردانش صرف کرد سپس یکی از ۱۲شاگرد برگزیده وی به نام یهودای اِسخَریوطی در مقابل پولی که از کاهنان یهود گرفته بود او را «با بوسیدن عیسی»، به مأموران نشان داد. این بوسی که یهودا از عیسی کرد و در حقیقت با این کار به او خیانت کرد، در انگلیسی به «بوسه یهود» یا Judas Kiss و به نوعی به بوسه خیانت مشهور است
130.    طبق انجیل، نهایتاً عیسی به دست فرمانروای رومی(پیلاطس) مصلوب و پیش از غروب جمعه به خاک سپرده شد/طبق وعده خودش، طلوع فجر یکشنبه از قبر بیرون آمد و به آسمان رفت
131.    پطرس(شمعون) یعنی صخره، بزرگ‌ترین رسول یا حواری حضرت عیسی بود که عیسی فرمود: من کلیسای خود را بر این صخره بنا می‌کنم... متّی ۱۶ : ۱۸-۱۹
132.    پطرس پس از رفتن عیسی، به رُم پایتخت ایتالیا رفت و درآنجا به دست نِرون شهید شد/مرقدش در تپه واتیکان رم است/به همین دلیل، واتیکان مرکز مسیحیت کاتولیک است
133.    هر چند حضرت عیسی پطرس را جانشین خود اعلام کرد اما پولُسِ رسول، موقعیت بهتری یافت و به گفته ائمه اسلام، اعتقادات مسیحیت کنونی محصول فعالیت‌های اوست
134.    دو عامل در رشد و گسترش دین مؤثر است: یکی تحمل آزار و دیگری تبلیغ. دین هنگامی می‌میرد که وانهاده شود
135.    مسیحیان حدود ۳۰۰سال رنج کشیدند، آزار دیدند و شهیدان فراوانی تقدیم کردند. شالوده این دین در همین ۳۰۰سال نهاده شد و دعوت اقوام مختلف کامیابی داشت
136.    در ابتدای ظهور اسلام، مسیحیان لازم می‌دانستند که به دید اسلام به دید احترام بنگرند و مسلمانان را یاران ایمان و هموطن، بلکه به عنوان حاکم خود قبول کنند
137.    در قرن‌های۱۱ تا ۱۳، دولت‌های اروپایی جنگ‌های صلیبی را به راه انداختند و نفرت نه تنها بین مسلمانان و مسیحیان، بلکه بین مسیحیان غرب اروپا و مسیحیان بیزانسی تا امروز برجاست
138.    از سال ۸۰۰م آن مسیحیت محجوب و مظلوم، با نیرو گرفتن کلیسا و دخالت صریح و خشن روحیانیون مسیحی در سیاست به سلطنت استبدادی دنیوی تبدیل شد
139.    جالبه: پاپ‌هایی که برخلاف تعالیم حضرت عیسی عمل کرده‌اند را ناپاپ می‌نامند/به کسانی که در غیبت صغری به دروغ، خود را باب امام زمان معرفی می‌کردند «ناباب» گفته می‌شد
140.    منصب پاپ مادام‌العمر است/وقتی پاپ مُرد، اسقفان برجسته(کاردینال) در واتیکان جمع و پس از رأی‌گیری کاغذهای رأی‌گیری را می‌سوزانند تا دود سفیدی بیرون رود و...
141.    اکثر پاپ‌ها پس از انتخاب، نام خود را به جان (معادلِ انگلیسیِ یوحنّا) یا پُل (معادل انگلیسی پولُس) تغییر می‌دهند
142.    پاپ جانِ بیست و سوم در سال ۱۹۶۳درگذشت و پاپ پل ششم جای او را گرفت و در ۱۹۷۸ مرد/پاپ بعدی برای اینکه پایبندی خود به هر دو پاپ قبلی را نشان دهد، برای نخستین بار اسم مرکب «جان پل اول» را انتخاب کرد و این نوع نامگذاری رسم شد
143.    بر اثر دخالت‌های ناروای کلیسا در امور سیاسی و اجتماعی، سرانجام در سال ۱۸۰۶ فرمانروایی سیاسی پاپ پایان یافت
144.    در ۱۹۲۹ معاهده لاتران بین واتیکان و ایتالیا به امضا رسید و با محصور شدن حکومت پاپ، «جدایی دین از سیاست» در اروپا رسمیت یافت/معاهده جدیدی در سال ۱۹۸۴ به امضا رسیده است...
145.    کتاب مقدس، ۲ بخش دارد: عهد جدید و عهد عتیق/چون مسیحیان معتقدند: خدا با انسان‌ها دو پیمان بسته؛ یکی قبل از حضرت عیسی و مخصوص بنی‌اسرائیل/یکی توسط حضرت عیسی برای همه مردم
146.    در پیمان نو، نجات از طریق محبت حاصل می‌شود/خدای پسر به شکل انسان مجسم می‌شود و گناهان بشر را به خود می‌گیرد و با تحمل رنج صلیب، کفاره می‌شود
14‌ا    در حقیقت عهد عتیق، کتاب آسمانی یهودیان است که مسیحیان برای آن احترام قائل شده و آن را در آغاز کتاب خود قرار داده‌اند
148.    عهد جدید به زبان یونانی نگارش یافته است/با اینکه مسیحیت مفهوم شهادت دارد اما حضرت عیسی را شهید نمی‌دانند بلکه «قربانی» می‌دانند
149.    انجیل به یونانی یعنی «مژده»؛ مژده به فرا رسیدن ملکوت آسمان یا پیمان تازه/تمام عهد جدید مورد قبول تمام مسیحیان است و اپوکریفایی بین آن‌ها وجود ندارد (اپوکریفا: بخش‌های جعلی)
150.    طبق آمارهای سالانه یونسکو، کتاب‌های مقدس مسیحیت بیش از هر کتابی در جهان چاپ و منتشر می‌شود/چاپ و انتشار توسط سازمان‌هایی مثل انجمن کتب مقدسه
151.    مجموع کتاب‌های عهد عتیق و عهد جدید، ۶۶ کتاب است: عهد عتیق ۳۹ کتاب و جدید: ۲۷ کتاب/موضوعات عهد جدید: اناجیل/اعمال رسولان/نامه‌های رسولان/مکاشفه
152.    گروه زیادی از یاران و پیروان حضرت عیسی به ثبت سیره و سخنان وی اقدام و نوشته‌هایی بوجود آوردند که بعداً انجیل خوانده شد/ از بین آن‌ها، ۴ انجیل رسمیت یافت و بقیه متروک شدند
153.    انجیل۱و۴ را حواریون نوشته‌اند و انجیل ۲و۳ را حواریونِ حواریون/مسیحیان، انجیل بَرنابا که بشارتهای فراوان به ظهور حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) دارد را قبول ندارند و آن‌را جعلی می‌دانند
154.    ایمان یهودیان و مسیحیان به صدق، صحت، اعتبار و الهی بودن کتاب عهد عتیق و جدید، عیناً مثل ایمان مسلمانان به صدق واعتبار قرآن است و هیچ فرقی ندارد
155.    مسیحیان: خداوند کتاب‌های مقدس را به وسیله مؤلفانی بشری نوشته است؛ یعنی یک مؤلف الهی و یک مؤلف بشری/یهودیان و مسیحیان معتقدند تورات، نوشته‌ی خود حضرت موسی است
156.    مسیحیان هرگز نمی‌گویند عیسی کتابی به نام انجیل آورد/کتاب نداشتن حضرت عیسی برای مسیحیان بدیهی است/انجیل را صرفاً بیانگر زندگی وسخنان وی می‌دانند
157.    آیه ۹۱ سوره انعام، نظر اسلام در مورد کتب آسمانی/آیه ۳۰ سوره توبه، در مورد عیسی پسر خدا بودن
158.    در سال ۱۹۴۷ در بیابان‌های فلسطین، در غارهایی بر کرانه بحرالمیّت، طومارهایی کشف شد که یک جنبش فکری را در باب مسیحیت پدید آورد.. باید تحقیق کرد
159.    دانشمندان: اعتقادات یهودیت و مسیحیت برگرفته از اعتقادات میترایی است/عبارات انجیل مشابه عبارات کتاب‌های هندو و بودایی است/ تولد مسیح دقیقاً در روز تولد میترا است
160.    حتی تبدیل شنبه که در یهودیت روز سبت یعنی روز استراحت بود به یکشنبه، طبق اعتقاد میترایی بوده: یکشنبه: روز خورشید فاتح.. زمین در اعتقاد میترایی الهه‌ی باکره است که معادل حضرت مریم در مسیحیت است
161.    اناجیل همنوا در مورد حضرت عیسی چندان غلو نمی‌کنند، اما در سراسر انجیل یوحنّا که دیرتر نوشته شده، مطالب غلوآمیز مانند الوهیت آن حضرت وجود دارد
162.    مسیحیان: روح‌القدس، یک فرشته یا آفریده یا جدای از خدا نیست، بلکه خود خداست که در قلوب مردم و در جهان زیست می‌کند و به عمل اشتغال دارد
163.    رد پای تثلیث در انجیل متّی: آنان را به اسم اب و ابن و روح‌القدس تعمید دهید/نویسندگانِ عهد جدید عادت داشته‌اند خدا را پدر بنامند که این عادت از یهودیت آمده
164.    در کتاب عهد جدید، نصّی که بر تثلیث دلالت کند وجود ندارد/شورایی در سال ۳۲۵م تشکیل و در قانون نیقاوی، الوهیت عیسی را با اکثریت قاطع پذیرفت
165.    عباراتی مثل«پدر/پسر/روح‌القدس» برای کسی که با ذهن خالی با آن برخورد کند چنین مفهومی را نمی‌آفریند؛ همانطور که قرار گرفتن «خدا و رسول و ملائکه» در آیات قرآن برای کسی نشانه تثلیث نیست
166.    تقریباً همه مسیحیان معتقدند ۲ آیین اصلی داریم:تعمید، عشای ربانی/کاتولیک و ارتدکس: ۷ آیین داریم: تعمید، تأیید، ازدواج مسیحی، دستگذاری، اعتراف، تدهین نهایی، عشای ربانی
167.    تعمید: واژه‌ای عربی از ریشه‌ای سُریانی به معنی «در آب فرو رفتن»/اصلی‌ترین آیین/ فقط ۱ بار هنگام ورود به مسیحیت، کمی آب روی سر می‌ریزند یا شخص در یک حوض، زیر آب می‌رود
168.    تأیید (نیمه دوم سلوک در زندگی مسیحی) را اسقف یا جانشین او عطا می‌کند و اساس آن مسح کردن داوطلب با روغن+یک عبارت است/بین سن ۱۳ تا ۱۶ سالگی انجام می‌شود
برای    مسیحیان ازدواج را یک امر دنیوی نمی‌دانند بلکه یکی شدن مرد و زن و نشانه محبت خدا به بشر و محبت مسیح به شاگردانش می‌دانند؛ بنابراین، مسیحیان با طلاق و تجدید فراش مخالفند
170.    آیین دستگذاری: مثل روحانیت در اسلام=وقف خدمت به جامعه مسیحیت و در نتیجه، خدمت به همه بشریت شدن/ مراتب: اسقف: نماینده مسیح/کشیش: معاون اسقف/شمّاس: مبلّغ
171.    در قرون نخستِ تاریخ کلیسا، توبه و اعتراف به صورت علنی انجام می‌گرفت. در قرون بعدی، «اعتراف فردی به گناه» مرسوم شد/ اعتراف = بخشایش الهی
172.    تدهین نهایی: مانند حضرت عیسی به عیادت بیماران جسمی رفتن/اعتقاد مسیحیان: بیماری جسمی مانند بیماری روح موجب سست شدن ارتباط انسان با خدا می‌شود
173.    عشای ربانی: به یاد شام آخر مسیح که نان و شراب را به نشانه گوشت و خون خود(قربانی) به حواریون خوراند، نان و شراب می‌خورند/ عشای ربانی برای مسیحیان بسیارمهم است!
174.    کریمس(Christmas) به معنی «جشن مسیح» به مناسبت تولد آن حضرت در ۲۵دسامبر(۴دی) برگزار می‌شود/ ۷ روز بعد، جشن اول سال میلادی یا جشن شب ژانویه است که در ۱۱دی برگزار می‌شود
175.    عید پاک(Easter) مهمترین جشن دینی مسیحیان است/به مناسبت پیروزی عیسی بر مرگ و برخاستن وی از مردگان در سومین روز تصلیب وی/ بین ۲ فروردین تا ۵ اردیبهشت قرار می‌گیرد

دانلود خلاصه درس آشنایی با ادیان بزرگ به صورت PDF

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند

ـــــــــــــــــــــــــــــــ

مرکز دانلود خلاصه درس، نمونه سؤال و دیگر مواد مرتبط با رشته علوم و قرآن حدیث دانشگاه پیام نور