چگونه کلاس آنلاین برگزار کنم؟ (روش‌های برگزاری کلاس مجازی آنلاین و زنده)

همانطور که می‌دانید تخصص اصلی ما تولید سیستم‌های آموزشی (مانند سیستم مدیریت آموزش نُمرا و سیستم برگزاری آزمون آنلاین تستا و...) است و احتمالاً در جریان هستید که ما در آفتابگردان دو دوره‌ی آنلاین و زنده برگزار کردیم و در آن دوره‌ها شرایط مختلف برگزاری کلاس‌های آنلاین را بررسی کردیم.

یکی از سؤالاتی که به واسطه این تجربیات، هر از چند گاهی از طرف مدرسین و مؤسسات از ما پرسیده می‌شود، این سؤال است:

در این زمینه قصد دارم تجربیاتمان را به اشتراک بگذارم:

روش‌های برگزاری کلاس آنلاین زنده (Online Live Class):

۱- ویژه سازمان‌های بزرگ: می‌توانید یک سیستم برگزاری کلاس آنلاین، خاص مؤسسسه خود طراحی کنید:

اگر یک مؤسسه بزرگ و معتبر هستید و می‌خواهید «یونیک» (تَک) باشید و البته بابت این یونیک بودن، می‌توانید چند ده میلیون تومان هزینه کنید، شاید بخواهید یک سیستم سفارشی برای سازمان خود بنویسید. دقیقاً مانند کاری که دانشگاه پیام نور یا دانشگاه‌های معتبر دیگر (مثل علم و صنعت و ...) انجام داده‌اند.

این راه، گران‌ترین و زمان‌برترین روشی است که می‌توانید انتخاب کنید. به طور مثال اگر به ما سفارش ساخت چنین سیستمی را بدهید، حداقل هزینه‌ی قرارداد ۵۰ میلیون تومان خواهد بود و حداقل شش ماه طراحی آن طول خواهد کشید.

مزایای این روش:
- یونیک هستید (یعنی این سیستم هیچ کجای دیگر استفاده نشده و خاص شماست) و همین می‌تواند یک امتیاز بزرگ برای سازمان شما باشد.
- از لحاظ امنیت قابل اعتمادتر است. (سیستمی که عمومی باشد و همه در اختیار داشته باشند احتمال مشکلات امنیتی در آن بسیار بیشتر خواهد بود)
- از لحاظ سفارشی‌سازی، همه چیز به دلخواه شما قابل تغییر خواهد بود.
معایب این روش:
- طبیعتاً هزینه بسیار بالایی لازم است.
- طراحی و تست آن ممکن است زمان‌بر باشد.
- هزینه‌های پشتیبانی و نگهداری نرم‌افزار توسط تیم طراح، سرور اختصاصی برای نرم‌افزار و... هم باید در نظر گرفته شود.

۲- ویژه مؤسسات متوسط و کوچک: می‌توانید از نرم‌افزارهای آماده بر روی یک سرور اختصاصی استفاده کنید.

هر چند نرم‌افزارهای مختلفی برای برگزاری کلاس آنلاین وجود دارد، اما این روزها غول همه آن‌ها که اکثر مؤسسات از آن استفاده می‌کنند، Adobe Connect است.

با کلیک روی تصویر زیر می‌توانید بخشی از امکانات ادوبی کانکت را ببینید:

اگر کلاس‌های شما و افراد حاضر در آن زیاد باشد، باید یک سرور اختصاصی مخصوص این کار اجاره کنید یا حتی بخرید و در سازمان خود یا در یک ISP مانند پارس‌آنلاین قرار دهید و این نرم‌افزار را روی آن نصب کنید و کلاس‌ها را با آن برگزار کنید.

این روش برای سازمان‌های متوسط، روش مناسبی است. هزینه نرم‌افزار و سرور، حدود یک تا دو میلیون تومان در ماه تمام خواهد شد.

شرکت‌هایی در ایران هستند که لایسنس این نرم‌افزار را می‌فروشند و حتی سرور هم برای شما تهیه می‌کنند.

با صرف هزینه، ادوبی کانکت می‌تواند به سیستم آموزش (LMS) شما متصل شود و مثلاً کاربران با همان شماره دانشجویی و رمز عبور خود به این نرم‌افزار وارد شوند.

طبق برنامه‌ای که پیش از این اعلام کرده‌ایم (که نمرا به مرور به یک سیستم جامع آموزش تبدیل خواهد شد) ما قصد داریم إن شاء الله به زودی نمرا را به ادوبی کانکت متصل کنیم تا مشتریان نمرا بتوانند برای دانش‌جویان خود کلاس‌های آنلاین زنده نیز برگزار کنند. (البته فعلاً سؤال نکنید چه موقع)

دیگر نرم‌افزارهای برگزاری کلاس آنلاین:

علاوه بر ادوبی کانکت، نرم‌افزارهای دیگری نیز وجود دارند که با نصب روی یک سرور امکان برگزاری آزمون آنلاین را فراهم می‌کنند؛ به طور مثال:
- دانشگاه هاروارد از Elluminate Live استفاده می‌کرد که ظاهراً این نرم‌افزار توسط شرکت Blackboard خریداری و بلیعده شده است!
- نرم‌افزار رایگان و اوپن‌سورس Sakai هم هست که می‌توانید استفاده کنید.
- یک لیست از این نوع نرم‌افزارها اینجا موجود است.

مزایای این روش:
- بهترین و قابل اعتمادترین روش بین همه روش‌ها برای مؤسسات متوسط (و حتی بزرگ) به حساب می‌آید.
- در زمان بسیار کوتاهی آماده استفاده از خدمات هستید.
- نرم‌افزار ادوبی کانکت امتحان خود را پس داده و به نظر می‌رسد معتبر باشد.
- ظاهراً در گوشی و تبلت هم پشتیبانی خوبی دارد.
- ...
معایب این روش:
- امکان سفارشی‌سازی محیط نسبت به خواسته‌های شما وجود ندارد. (باید با هر چه که هست بسازید!)
- اگر کلاس‌های زیادی نداشته باشید، ممکن است هزینه اجاره سرور به خصوص در مدتی که هیچ کلاسی ندارید، شما را اذیت کند. اما اگر یک سرور در سازمان خود داشته باشید، احتمالاً خیالتان آسوده است.
- اگر در سازمان خود سرور بگذارید، باید یک پشتیبان حرفه‌ای برای مدیریت سرور داشته باشید وگرنه در حضور همزمان چند نفر ممکن است مشکلاتی را شاهد باشید.

۳- ویژه مؤسسات کوچک و مدرسین: می‌توانید سرویس کلاس آنلاین را از سایت‌های ارائه دهنده‌ی این سرویس، اجاره کنید:

سایت‌هایی در ایران وجود دارند که ادوبی کانکت را بر روی سرور خود نصب کرده‌اند و شما می‌توانید برای برگزاری کلاس، با هزینه‌ی کمتر، از سرورهای آن‌ها کمک بگیرید. به طور مثال با پرداخت حدود ۳۰۰ هزار تومان در ماه می‌توانید کلاس‌های آنلاینی با حضور نهایتاً پنجاه تا صد نفر را برگزار کنید.

اما سایت‌هایی هم هستند که از ادوبی کانکت استفاده نمی‌کنند و خودشان یک سیستم سفارشی برای برگزاری کلاس آنلاین طراحی کرده‌اند و خدمات سایتشان را به شما می‌فروشند.

بهترین سایت در این زمینه که برنده جوایز بسیاری در سطح بین الملل شده و پشتیبانی آن شما را شگفت‌زده خواهد کرد سایت WizIQ است. (ما دوره‌های آنلاین‌مان را با خدمات این سایت راه‌اندازی کردیم و تا حدودی راضی بودیم)

می‌توانید یک دمو از این سیستم را در این آدرس مشاهده کنید: https://www.wiziq.com/online-classes/wiziq-demo

تصویری از محیط کلاس آنلاین در سایت ویز.آی.کیو:

کلاس‌های زیادی با این سایت برگزار شده که می‌توانید با کمی جستجو نسخه‌ی ضبط‌شده از آن‌ها را دانلود و مشاهده کنید.

مزایای این روش:
- هزینه پایین: مثلاً با ۳۳ دلار در ماه (حدود ۲۰۰ هزار تومان) می‌توانید بی‌نهایت کلاس با حضور حداکثر ۲۵ نفر برگزار کنید. (اگر افراد بیشتری بخواهید باید به ازای هر نفر مثلاً ۱ دلار بیشتر پول بدهید)
- امکانات کامل: هر نوع امکاناتی که برای کلاس آنلاین نیاز داشته باشید دارد. (تخته سفید، چت کاربران با استاد و بین خود، نمایش دسکتاپ مدرس به همه، پخش اسلاید و فیلم و ...)
معایب این روش:
- اگر مؤسسه باشید، به سیستم آموزش شما متصل نمی‌شود.
- سرعت آن شاید کاربران را اذیت کند.

در کل، این روش بیشتر به درد سایت‌های آموزشی آنلاین و مدرسینی می‌خورد که می‌خواهند برای دانش‌جویان خود کلاس آنلاین (مثلاً کلاس خصوصی) برگزار کنند.

۴- ارزان‌ترین روش: از نرم‌افزار TeamViewer (و مشابه‌های آن) استفاده کنید:

اگر نمی‌خواهید هیچ هزینه‌ای بابت برگزاری کلاس آنلاین پرداخت کنید، می‌توانید از امکان Presentation در تیم‌ویور یا سایت join.me و چندین سایت دیگر که این خدمات را به رایگان ارائه می‌کنند استفاده کنید.

این نرم‌افزارها امکانات لازم مانند تخته سفید، اشتراک صدا و دسکتاپ، چت همزمان و خیلی امکانات دیگر را به رایگان فراهم می‌کنند.

البته در کنار این‌ها معمولاً یک سیستم چت (مثل تلگرام) هم لازم است، چون هر بار به خاطر سرعت کم یا قطع و وصل شدن اینترنت، جلسه شما به هم می‌ریزد و باید کد جدید را برای همه بفرستید. (ما بخشی از دوره‌های آنلاین را با TeamViewer برگزار کردیم.

در کل، راه کم‌دردسری نیست...

مزایای این روش:
- هزینه بسیار پایین: رایگان
معایب این روش:
- گاهی سرعت پایین سرورهای آن‌ها باعث قطع جلسه می‌شود.
- هر بار از جلسه بیرون می‌پرید و این یعنی اتمام جلسه و باید دوباره جلسه بسازید و کد یا لینک آن‌را به اشتراک بگذارید...

خلاصه:

به نظر می‌رسد روش دوم برای اکثر مؤسسات مناسب باشد و روش سوم برای مدرسین و مؤسساتی که قصد دارند کلاس‌های خصوصی برای خود برگزار کنند.

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند