سيزدهم مارس 2006، يعني يك هفته پيش از آغاز سال جديد شمسي، سمينار Real-World Ajax در شهر نيويورك برگزار شد. در اين همايش تعدادي از پيشگامان تكنيك ايجكس به همراه ديگر مشتاقان و علاقمندان مباحث جديد وب حضور داشتند...
براي مشاهده آنچه گذشت، به «ادامه متن...» مراجعه كنيد...
سيزدهم مارس 2006، يعني يك هفته پيش از آغاز سال جديد شمسي، در حالي كه اغلب ايرانيان مقيم كشور خود را براي استقبال از بهار و گذراندن تعطيلات عيد نوروز آماده ميكردند، آن سوي دنيا، سمينار Real-World Ajax در شهر نيويورك برگزار شد. در اين همايش كه اولين گردهمايي مهم در اين زمينه به شمار ميرود، تعدادي از پيشگامان تكنيك ايجكس به همراه ديگر مشتاقان و علاقمندان مباحث جديد وب حضور داشتند.
آنچنان كه برگزاركنندگان اين همايش ميگويند حدود چهارصدنفر از برنامهنويسان ارشد و مهندسان نرمافزار به نمايندگي از شركتهاي مختلفي همچون ياهو و مايكروسافت در اين همايش شركت كردند و كنفرانس به صورت زنده از طريق تلويزيون SYS-CON براي قريب به پانزدههزار بيننده پخش شد. در اين يادداشت، سعي ميكنم چكيده مباحث مطرح شده در سمينار را به آگاهي شما برسانم. بديهي است چون خودم در اين گردهمايي حضور نداشتم، عمده اخبار و نكاتي كه در اينجا ميخوانيد نقل قول از كساني است كه در اين همايش حضور داشتند و درباره محتواي مباحث و سخنرانيها در سايتهاي خبري يا وبلاگ شخصي خود مطالبي نوشتهاند.
اولين نكته قابل توجه در ارتباط با سمينار "دنياي واقعي ايجكس" اهميت آن است. اگر شماره 62 و 63 ماهنامه شبكه را مطالعه كرده باشيد، احتمالا نكات زيادي را درباره پديده وب 2 و تكنيك ايجكس به عنوان يكي از مظاهر تكنيكي اين پديده به خاطر داريد. اين روزها مباحث داغي در محافل برنامهنويسي وب در دنيا درجريان است كه حول و حوش موضوع وب سرويس، SOA و مسائل مرتبط با آنها دور ميزند و يكي از مباحث جديدي كه خون تازهاي به اين حوزه وارد كرده است، موضوع ايجكس است.
از محتواي سخنرانيهاي اين سمينار چنين برميآيد كه توسعه نرمافزارهاي تحت وب به نقطه عطفي رسيده است و ما در آستانه يك جهش فني قرارداريم. نسل جديدي از اينترفيس وب و نرمافزارهاي مبتني بر اينترنت در راه هستند و اغلب برنامهنويساني كه دوست دارند در جريان آخرين تحولات باشند، مايلند بدانند اين ماجرا به كدام سمتو سو خواهد رفت.
دومين نكته مهم درباره اين همايش، حضور تني چند از شخصيتهاي مهم دنياي برنامهنويسي بود؛ كساني همچون جسي جيمز گرت كه حالا همه او را "پدر ايجكس" مينامند و يا Bill Scott از ياهو كه يكي از مبلغان و مشوقان اصلي ياهو در زمينه استفاده از تكنيك ايجكس است. محصول كار او و دوستانش را ميتوانيد در اينترفيس جديد Yaho Mail Beta مشاهده كنيد.
همچنين حضور Christophe Coenraets از شركت ادوبي كه روي يكپارچهسازي ايجكس و Flex كار ميكند نيز جالب بود. نرمافزار Flex محصول جديدي از ادوبي است كه بر اساس Flash طراحي شده و البته هنوز در حال توسعه است. از ديگر افراد شاخصي كه در اين گردهمايي حضور داشتند ميتوانم به Scott Dietzen مديرعامل شركتZimbra و يكي از پايهگذاران معماري J2EE ،Dion Hinchcliffe يكي از وبلاگنويسان معروف درباره وب 2 كه عمده مطالب اين يادداشت را به نقل از او برايتان روايت ميكنم، Dave Crane نويسنده پرفروشترين كتاب آموزشي در زمينه ايجكس و نيز Rob Gonda سردبير مجلهAjax Developer's Journal كه اولين نشريه تخصصي در اين زمينه است، اشاره كنم.
به قول هينچكليف، ظاهرا از مباحث انجام شده در سمينار چنين برميآيد كه سه موضوع مهم اكنون در كانون توجه كارشناسان نرمافزار قرارگرفته است: اول اينكه ايجكس و به طور كلي تكنيكهاي نرمافزاري موسوم به
(Rich Internet Application RIA ) مانند سيستم Flex شركت ادوبي به طور قطع آينده وب و برنامههاي تحت اينترنت را تعيين ميكنند. دوم اينكه حركت به اين سمت بدون هزينه و تبعات منفي تكنيكي نيز نخواهد بود.
سوم، و از همه مهمتر، برنامهنويسان نگرانند كه توليد برنامههاي مبتني بر ايجكس به همان اندازه كه كار كاربران و مصرفكنندگان را آسان ميكند، كار برنامهنويسان را دشوار و پيچيده ميسازد و اگر محافل برنامهنويسي به كمك يكديگر نشتابند، ممكن است هزينه توليد نرمافزارهايي از ايندست بسيار بيشتر از آنچه كه بايد تمام شود و صنعت نرمافزار نتواند آن را در مقياس انبوه به خدمت بگيرد. شايد به همين دليل اغلب نرمافزارها و چارچوبهاي نرمافزاري مرتبط با ايجكس صرفنظر از اينكه روي كدام پلتفرم اجرا ميشوند، اپن سورس هستند.
در اين سمينار هريك از سخنرانان از زاويه خاص خود به موضوع ايجكس پرداختند. جيمز گرت، كه خيليها براي شنيدن سخنان او به همايش آمده بودند روي اين نكته تاكيد كرد كه مهمترين مسئله درباره ايجكس، عدم تعلق آن به شركت يا سازنده مرورگر خاصي است و افزود: “ايجكس متعلق به همه ما است”.
كريستوف كنرانت از ادوبي تفاوتها و اشتراكهاي ميان قابليتهاي Adobe Flex وايجكس وجود دارد را تشريح كرد. او نشان داد كه ايجكس به دليل متكي بودن بر قابليتهاي HTML، جاوا اسكريپت و مرورگرهاي وب اصولا در بعضي زمينهها مانند پخش ويديو مشكل دارد.
يكي از جالبترين سخنرانيها را بيل اسكات از ياهو ارائه كرد. او از تجربيات خود درباره ساختن سايتهايي با اينترفيس ايجكس سخن گفت. اسكات و دوستانش درگير توسعه سايت Flickr هستند كه از فناوري ايجكس بهره ميگيرد.
او به عنوان مثال اين نكته را يادآوري كرد كه چون اينترفيس ايجكسي از منطق و حس و حال متفاوتي نسبت به اينترفيسهاي متداول برنامههاي تحت وب برخوردار است، برخي از كاربران براي ترككردن عادات مرتبط با اينترفيسهاي كلاسيك موجود و عادتكردن به اينترفيسهاي جديد كمي دچار مشكل ميشوند و لازم است برنامهنويسان و طراحان وب، با استفاده از ترفندهاي مختلف آنها را نسبت به امكانات و قابليتهاي مختلفي كه از طريق اينترفيس جديد دراختيارشان قرار گرفتهاست آگاه سازند.
اسكات همچنين درباره يك كتابخانه جديد حاوي انواعUI مبتني بر ايجكس به نام Yahoo Widgets Gallery صحبت كرد. (نشاني http://widgets.yahoo.com/gallery ) هم خود سايت و هم اينترفيسهاي قابل دانلودي كه ميتوانيد آنجا پيدا كنيد جالب هستند. از ديگر فعاليتهاي جالب و جديد ياهو سايت Yahoo Gallery است كه در آنجا ميتوانيد با نرمافزارهايي كه از API و فناوري ياهو استفاده ميكنند (مانند Yahoo Maps) آشنا شويد.