فلش درست است یا رم یا مموری یا ...؟ (یا چه نوع حافظه همراهی بخریم؟)

این بخشی از ایمیل یکی از دانشجویانم است:

استاد بالاخره امروز فلشم از دستم رفت (همان حرف شما شد كه گفتید اين فلش‌ها مي‌سوزند، به جای فلش، حافظه اس.دي بگیرید!!!)

در ابتدا من کمی در مورد برخی اصطلاحات، شفاف‌سازی کنم:

اولاً ما دو نوع حافظه فلش داریم. برخی به صورت کارت و برخی به صورت USB است.
این دو نوع حافظه فرق خاصی از لحاظ تکنولوژی ندارند:

تصویر شماره 1 - در بالا یک USB Flash Memory را می‌بینید و در پایین یک Memory Card که داخل یک Card Reader قرار دارد.

فلش درست است یا مموری یا رم یا ...؟

فلش؟
در کل، به تکنولوژی‌ای که برای ذخیره کردن اطلاعات روی USB Memory یا Memory Card به کار می‌رود، Flash گفته می‌شود.
دلیل استفاده از این کلمه هم چیزی نیست جز یک نامگذاری دلخواه! ویکی پدیا در مورد دلیل این نامگذاری می‌گوید:

Flash memory was invented by Dr. Fujio Masuoka while working for Toshiba circa 1980. According to Toshiba, the name "flash" was suggested by Dr. Masuoka's colleague, Mr. Shoji Ariizumi, because the erasure process of the memory contents reminded him of the flash of a camera.

ترجمه: مموری فلش تقریباً در سال 1980 توسط دکتر فوجیو ماسوکو زمانی که در شرکت توشیبا کار می‌کرد ابداع شد. به گفته توشیبا، نام Flash توسط همکار دکتر ماسوکو یعنی آقای شوجی اریزومی پیشنهاد شد. چون: روال پاک شدن اطلاعات این مموری او را به یاد فلاش دوربین می‌انداخت!

سرعت پاک شدن اطلاعات از روی این نوع حافظه‌ها به دلیل بلاک‌بندی بزرگ‌تر، خیلی سریع‌تر است، به سرعت یک فلاش دوربین! به همین دلیل ساده(!) این حافظه‌ها را فلش می‌نامند. (یا شاید در ایران بهتر باشد مثل فلاش در دوربین، بگوییم "فلاش")

رام؟

در تعاریف علمی آمده است که این نوع حافظه‌ها یک نوع حافظه EEPROM هستند. یعنی نوع خاصی از حافظه ROM که قابلیت پاک کردن و برنامه ریزی مجدد با استفاده از برق را دارند. در کل به حافظه‌ای که اطلاعاتش قابل تغییر نباشد و یا اینکه به سختی و به صورت بایت به بایت قابل تغییر باشد، ROM یا حافظه فقط خواندنی می‌گویند. (به همین دلیل معمولاً از حافظه رام برای ذخیره سازی Firmware استفاده می‌شود. فرم.ور نرم افزاری است که خیلی نزدیک به یک سخت افزار خاص (مثل گوشی) قرار گرفته و فعالیت می‌کند و نیاز نیست خیلی زیاد تغییر کند. منبع)
شاید بگویید این‌ها که قابلیت نوشتن مجدد دارند، آن هم چندین بار و به سرعت، چرا ROM نامیده شده‌اند؟
باید عرض کنم که این یک نامگذاری غلط (یا به قول ویکی‌پدیا یک misnomer) است. (منبع: مجله PC Mag)
آن کسی که اولین بار آن را تعریف کرده، تصور کرده هر حافظه‌ای که non-volatile (غیرفرار) باشد باید ROM نامیده شود! برعکس RAM که یک حافظه Volatile است. این نوع حافظه‌ها هم که غیرفرار هستند. پس به قول آن شخص، باید ROM باشند. (دقت کنید که بسیاری از تعاریف علمی توسط افراد با نفوذ انتخاب می‌شود و ممکن است این افراد خیلی از چیزها را ندانند یا اشتباه کنند. مثل اینکه هر کس دکترا بگیرد، انگار هر چه بگوید و انجام دهد درست است! همه چشم‌بسته آن را تقلید می‌کنند)
به هر حال، این نوع حافظه‌ها را از نوع EEPROM می‌دانند.

رم؟

دلیل استفاده از این لفظ برای این نوع حافظه‌ها باز هم بر می‌گردد به نامگذاری‌های غلط! شخصی که اولین بار به این نوع حافظه‌ها گفته RAM فکر کرده اینکه می‌گویند ROM غلط است، یعنی روی این حافظه‌ها هم می‌شود نوشت و هم می‌شود از روی آن‌ها خواند. پس بهتر است بگوییم RAM.
سرعت بالای آن‌ها هم می‌تواند دلیل دیگر این نامگذاری غلط باشد. یعنی کسی که این لفظ را برای اولین بار به کار برده، دیده سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات روی این حافظه‌ها زیاد است، پس مثل RAM کامپیوتر، سریع است. (برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مطلب «فلسفه وجود RAM و Cache در کامپیوتر» را مطالعه کنید)
من فعلاً در هیچ منبع علمی ندیده‌ام به این نوع حافظه‌ها RAM گفته باشند. پس این را از ذهن پاک کنید.

SD؟ SDHC؟

کلمه دیگری که به کار می‌برند، SD است. در سال 1997 دو شرکت، تکنولوژی فلش شرکت توشیبا را به کار گرفتند و نوع خاصی کارت حافظه که بسیار کوچک‌تر بود تولید کردند که به آن‌ها MultiMediaCard یا MMC گفتند. بعد از آن، در سال 1999 اتحادیه کارت دیجیتال امن (Secure Digital Card Association) کارت‌های MMC را توسعه داد و کارت‌هایی با سرعت و ظرفیت بالاتر تولید کرد که آن‌ها را SD Memory Card یا کارت حافظه دیجیتالی امن نامید.
بعد از آن، نیز SD توسعه داده شد و SDHC که مخفف Secure Digital High Capacity است، تولید شد. یعنی ظرفیت بالا-دیجیتالی-امن. این نوع کارت‌های حافظه می‌توانند تا 32 گیگابایت ظرفیت داشته باشند. (که البته امید می‌رود که با تغییراتی در نحوه ذخیره‌سازی، بتوان ظرفیت آن‌ها را به 2 ترابایت رساند)

حافظه بگوییم یا Memory و یا Storage ؟
یکی دیگر از استفاده‌ها و ترجمه‌های غلط به ویژه در محافل علمی ایران، کلمه «حافظه» است. ما هر دو کلمه Memory و Storage را به «حافظه» ترجمه می‌کنیم. در حالی که این دو کلمه معمولاً دو معنی مختلف دارند.
در دنیای کامپیوتر هر گاه گفته شد Memory منظور گوینده حافظه RAM است (و گاهی هم ROM). اما اگر گفته شد Storage منظور، هارد دیسک و دستگاه‌های مشابه آن است. (منبع)

به هر حال، این نوع حافظه‌ها را نوعی Memory می‌دانیم که ابداع کننده آن‌ها کلمه Flash را پیشنهاد داده. پس می‌شود Flash Memory که اگر به صورت کارت درآید می‌شود Flash Memory Card یا به طور خلاصه، Memory Card.

بالاخره به این حافظه‌ها چه بگوییم؟

به تصویر شماره یک نگاه کنید. به حافظه‌ای که در بالای عکس قرار دارد بگویید فلش یا USB Flash Memory و به حافظه‌ای که در پایین قرار دارد بگویید کارت حافظه یا Memory Card. و یا اینکه در کل بگویید حافظه همراه.

کدامیک را بخریم؟

مطمئناً شما هم افرادی را دیده‌اید که یک فلش سوخته به دست گرفته‌اند و دنبال کسی می‌گردند که بتواند اطلاعاتش را بازیابی کند! (نکند این بلا سر شما هم آمده؟)

اما من باید بگویم که قریب به هشت سال است دارم از مموری کارت‌های مختلف (یک 256 مگابایتی، دو تا 4 گیگابایتی و یک 8 گیگابایتی) استفاده می‌کنم (استفاده می‌کنم ها!!) و هنوز هیچ اتفاقی نیافتاده.

این روزها صنعت ساخت حافظه همراه، از آن صنعت‌های پردرآمد شده است! طوری که شرکت‌های غول دنیا هم در کنار تولید تلویزیون و مانیتور و ... دستی در این صنعت برده‌اند و فلش هم تولید می‌کنند!!
دلیل اصلی آن، نیاز کاربران امروزی به حافظه‌های همراه است.
از طرف دیگر، درصد بالای سوختن این نوع فلش‌ها و طبیعتاً خرید یک فلش جدید است.

صحبت من در کلاس‌ها همیشه این است: یک کاربر حرفه‌ای یک Memory Card می‌خرد همراه با یک Card Reader (کارت‌خوان) و با خیال راحت از آن استفاده می‌کند. (تصویر شماره یک، پایین تصویر، کارت حافظه و کارت‌خوان من را نشان می‌دهد)
ممکن است کمی گران‌تر تمام شود، اما آن ضرب المثل را به یاد بیاورید: ما پول نداریم که جنس ارزان بخریم!
دقت کنید که ما Ram Reader نداریم! من نمی‌دانم این از کجا به زبان ایرانی‌ها افتاده است!! Card Reader یا کارت‌خوان درست است.
این نوع حافظه‌ها یک قفل هم دارند (به تصویر شماره دو دقت کنید) که اگر می‌دانید یک سیستم ویروسی است و مجبورید حافظه را به آن سیستم بزنید، کافی‌ست آن را Lock کنید. حالا فقط خواندنی می‌شود و ویروس نمی‌تواند روی آن بنشیند.
ضمن اینکه یک کارت حافظه خیلی جاها مثل دوربین عکس‌برداری یا فیلمبرداری، برخی گوشی‌ها و ... قابل استفاده‌اند، اما فلش خیر.
هرگز فلش نخرید. هر چند که بگویند گارانتی دارد و .... شما یک کارت حافظه (مثلاً 8 گیگابایتی) و یک کارت‌خوان بخرید. (در اینترنت برخی سایت‌ها به صورت آنلاین می‌فروشند)
دلیل اینکه کارت‌های حافظه قوی‌تر هستند را از خودم نمی‌گویم. این جمله از ویکی‌پدیاست:

Another feature of flash memory is that when packaged in a "memory card," it is extremely durable, being able to withstand intense pressure, extremes of temperature, and even immersion in water

ترجمه: یکی دیگر از امکانات حافظه‌ فلش این است که وقتی در قالب کارت حافظه بسته‌بندی و ارائه می‌شود به شدت بادوام می‌شود به طوری که قادر است در برابر فشارهای سخت و دماهای بالا و حتی غوطه‌ور شدن در آب مقاومت کند.

(برای نوشتن این مطلب از 13 مقاله در ویکی‌پدیا و سایت‌های دیگر استفاده شده است که در طی مقاله به برخی از آن‌ها لینک داده‌ام)

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند