روش دیالکتیکی در فلسفه و دیگر علوم به چه معناست؟

این تکه از کتاب «توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی» برایم جالب بود:

دیالکتیک (dialectic) کلمه ای است یونانی و در اصل از واژه دیالگو (dialogos) مشتق شده است که به معنای مباحثه و مناظره است. دیالکتیک به روش خاصی از بحث و مناظره گفته می‌شود که اول بار سقراط حکیم در مقابل طرف گفتگوی خود در پیش گرفت؛ هدف وی از این روش رفع اشتباه و رسیدن به حقیقت بود. روش او به این صورت بود که در آغاز از مقدمات ساده شروع به پرسش می‌نمود و از طرف خود در موافقت بـا آنها اقرار می‌گرفت. سپس به تدریج به سؤالات خود ادامه می‌داد تا این که بحث را به جایی می‌رساند که طرف مقابلش دو راه بیشتر نداشت: یا مقدماتی را که قبل از این در شروع بحث پذیرفته بود، انکار کند و یا اینکه از مدعیات خود دست کشیده و به آنچه سقراط معتقد است معترف شود. این روش گفتگو و بحث، امروزه نیز به نام روش دیالکتیکی یا روش سقراطی معروف است.

متن کامل:

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند