حتماً متوجه شدهاید که نامهای روسی با پسوندهایی مانند ov ، ev ، in ، sky ، ic و... ختم میشوند. اگر سؤال شما این است که جریان اینها چیست، باید عرض کنم که دقیقاً همان سؤال را روسیها وقتی فامیلیهایی مثل «حسینی، حسنی، ایرانی، حجتی و...» یا مثلاً «قهوهچی، عراقچی و...» را میشوند، میپرسند!
به هر حال، در این آدرس در مورد این پسوندها توضیح داده شده.
خلاصهاش این است که:
- از قرن ۱۶ به این طرف (ابتدا در بین خانوادههای سطح بالا و سپس در قرن ۱۹ در بین دهقانان) نام خانوادگی رواج پیدا کرد. مانند ایران و کشورهای عربی، نام خانوادگی در حقیقت بیان نام پدر پس از نام فرزند بود (مثال: علی ابن ابیطالب یا در شهر ما: حسینِ ابراهیم). همانطور که در عربی «ابن» و در فارسی «کسره» نماد مالکیت پدر بر فرزند است، در آنجا ov و ev بعد از نام پدر آورده میشد و در حقیقت این پسوندها «صفت ملکی» (Possessive endings) هستند. مثلاً Ivan Petrov یعنی ایوان پسر Pyotr.
- نسبت به اینکه نام پدر با چه صدایی ختم شود یکی از این دو استفاده میشود؛ مثلاً «رحمان» نمیتواند به «رحمانِف» تبدیل شود چون خوشبیان نیست بنابراین به رحمانوف تبدیل میشود. اما «علی» به علییِف تبدیل میشود.
- هر پسوند میتواند دادههای مختلفی را منتقل کند (مانند ما که مثلاً «جوکار» یا «گندمکار» نماد این است که آنها کارشان کاشت جو یا گندم بوده). مثلاً پسوند sky به نام شهر میچسبد و نماد این است که آن خانواده اهل شهر هستند. (این الگو بیشتر در غرب روسیه رواج دارد پس میتوان فهمید که آن خانواده اهل غرب روسیه هستند یا شاید اهل لهستان)
- نکته مهم این است که: پسوندهای ov و ev و in برای پسران استفاده میشود و eva و ova و ina برای دختران. مانند عربی که «ابن» برای پسر و «بنت» برای دختر است. یعنی مثلاً Rivkin یعنی پسر Rivka و Rivkina یعنی دختر Rivka
- پسوندهای ich و ko خنثی هستند و برای هر دو جنسیت استفاده میشوند (مثل اینکه بگوییم فلانی فرزند فلانی است)
- در نسلهای بعد از نسل اولِ یک خاندان، نام پدر به عنوان نام خانوادگی (نام خاندان) باقی میماند و تکرار میشود و در عوض نامها سه بخشی میشود؛ بخش اول، نام شخص است، بخش دوم، نام پدر شخص و بخش سوم نام خاندان آنها. مثلاً فرض کنید نام یک نفر در نسل اول Ivan Petrov بوده است؛ یعنی ایوان فرزند پیتر. نسلهای بعدی Petrov را نگه میدارند و مثلاً نام یک نفر در نسل سوم این خاندان میشود Vasily Ivanovich Petrov یعنی واسیلی فرزند ایوان از خاندان پیترها. (میتوانید تصور کنید که با توجه به اینکه خاندانهای زیادی وجود ندارد، بخش سوم بسیاری از روسیها شبیه به هم است) ذکر این نکته لازم است که هر چند در شناسنامه و در بیان رسمی، نامها سه بخشی هستند اما در بیان غیررسمی، نام پدر بیان نمیشود؛ مثلاً ایوان پاولوف (که نظریه شرطیسازی کلاسیک در روانشناسی از اوست) نام کاملش "ایوان پترویچ پاولوف" بوده است و یا اگر نام کامل ولادیمیر پوتین را در ویکیپدیا ببینید، Vladimir Vladimirovich Putin نوشته شده.
موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند