گرامر زبان چینی ساده ترین گرامر در بین زبان های دنیا

مقدمه ۱:
زمانی که دانشجوی کارشناسی بودیم، یک گروه از هم‌کلاسی‌ها از تهران و با اتوبوس می‌آمدند دانشگاه. بعد از یکی دو سال از بس با هم رفته بودند و آمده بودند، در اتوبوس دست به یک ابتکار جالب زده بودند: آنها از این فرصت استفاده کرده بودند و بین خودشان یک زبان جدید ابداع و تدوین کرده بودند! خیلی جالب بود! آن‌ها وقتی با هم صحبت می‌کردند، خودشان می‌فهمیدند چه می‌گویند اما ما هیچ چیز نمی‌فهمیدیم! :(

من از آن زمان در ذهنم بود که اگر یک روز قرار باشد یک زبان جدید که بین تمام دنیا مشترک باشد ابداع شود، چه گرامری و چه دامنه لغاتی و چه حروف الفبایی و چه قواعد نگارشی، مناسب‌ترین گزینه برای آن زبان خواهد بود؟

برای یافتن جواب این سؤال باید بین زبان‌های مختلف دنیا گشت و دید هر کدام چه وضعیتی دارند و احتمالاً از هر کدام بهترین مورد را انتخاب و زبان جدید را مبتنی بر آن‌ها ساخت. و این «بهترین»‌ هم خودش باید در قالب پایان‌نامه‌های ارشد و دکترا بحث شود، اما چیزی که من فکر می‌کنم، این است که با حداقل داشته‌ها بتوان داشته‌های جدید را فهماند. مثلاً زبانی از نظر حروف الفبا بهتر به نظر می‌رسد که حداقل حروف را داشته باشد و در عین حال بتوان با آن بدون محدودیت، هر مفهومی را تبیین کرد.

***

مقدمه ۲:
در ویدئویی که در مطلب «آموزش مقدمات و توضیحاتی درباره زبان چینی» منتشر کردم، توضیحاتی درباره زبان چینی داده بودم.

حالا تقریباً دارم به پایان آموزش‌های آن نرم‌افزار Hello Chinese نزدیک می‌شوم (در این بازه با شبی ۲۰ دقیقه، ۹۵ درس را پاس کرده‌ام) و در این مدت نکات جالبی از زبان چینی برداشت کرده‌ام.

گرامر زبان چینی ساده‌ترین گرامر در بین زبان‌های دنیا

با اینکه املای زبان چینی یک افتضاح است و شما برای یادگیری خواندن و نوشتن به زبان چینی باید ۲ هزار سیمبل را یاد بگیرید اما گرامر این زبان بسیار ساده‌تر از همه زبان‌هایی است که تا به حال دیده‌اید! (داشتم دنبال عکسی برای این مطلب می‌گشتم که به عکس زیر رسیدم و مطمئن شدم که این گرامر ظاهراً ساده‌ترین گرامر در کل دنیا است)

به طور خلاصه: طراحان این زبان، هر چیزی که عدم وجودش لطمه‌ای به معنی جمله نمی‌زده را حذف کرده‌اند و تا جایی که ممکن بوده، تغییرات در افعال و دیگر کلمات را به حداقل رسانده‌اند.

چند مثال از سادگی گرامر زبان چین:

۱- ضمایر ساده:

شما در همه زبان‌ها می‌بینید که برای ۶ شخص، کلمات مختلفی وجود دارد؛ مثلاً در فارسی: من، تو، او، ما، شما، ایشان. در انگلیسی که بدتر: I, You, (He,She,It), We, You, They در عربی از همه بیشتر ضمیر داریم... اما چینی:

شما فقط مفردها را یاد بگیرید: wǒ, nǐ, tā و برای ساخت جمع آن‌ها انتهای آن‌ها یک men قرار دهید: wǒ men, nǐ men, tā men

۲- افعال نیاز به صرف ندارند!

جذاب‌ترین ویژگی این گرامر این است که هیچ کدام از افعال نیاز به صرف نسبت به فاعل ندارند. مثلاً فعل shì به معنی «است» برای تمام اشخاص این زبان به همین صورت است؛ اما در فارسی: هستم، هستی، هست، هستیم، هستید، هستند.

حق با چینی است: وقتی چندم شخص بودن فعل از روی فاعل شناسایی می‌شود دیگر چه نیازی است که فعل را دستکاری کنیم؟

۳- هر کجا که یک فعل لازم نبوده، حذف شده است.

مثال: وقتی می‌گوییم «من گرسنه ...» شما ناخودآگاه به جای جای‌خالی «هستم» می‌گذارید. بنابراین در این نوع جملات، حتی فعل shì از جمله حذف شده و فقط می‌گویند: «من گرسنه»

۴- زمان یا Tense به راحتی هر چه تمام‌تر تغییر می‌کند!

چقدر دردسر در زبان‌های مختلف دارید تا مثلاً «زمان گذشته» یا «حال استمراری» یا «آینده» را از فعل بسازید؟ اما در زبان چینی:

- برای ساخت حالت گذشته از فعل: فقط کافی‌ست بعد از آن le (لُ) بگذارید، همین! مثال: yòng le برای همه اشخاص یعنی used

- برای ساخت حال استمراری از فعل: فقط کافی‌ست قبل از آن zài (زَی) بگذارید، همین! مثال: zài yòng برای همه اشخاص یعنی using

- برای ساخت زمان آینده از فعل: فقط کافی‌ست قبل از آن huì (هو-وَی) بگذارید، همین! مثال: huì yòng برای همه اشخاص یعنی will use

۵- منفی کردن و سؤالی کردن آسان:

در بسیاری از حالات خیلی راحت با قرار دادن یک ma در انتهای یک جمله مثبت، آن جمله سؤالی می‌شود. منفی کردن هم هر چند دو سه نوع است اما بسیار آسان است.

و نمونه‌های بسیار جالب دیگر که به نظر من گرامر این زبان را به عنوان گرامر معیار برای زبان نهایی، کاندید اصلی می‌کند.

این بحث می‌تواند در رشته کامپیوتر هم در بحث RDF (آنتولوژی) به کار برود.

به هر حال، دوستانی که کارهای پژوهشی در این زمینه دارند، قدر این گرامر را بدانند و با آن آشنا شوند و از آن ایده بگیرند.

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی‌نوشت: به مرور متوجه شده‌ام که املای چینی هم قواعدی دارد که تا حدودی درک و نگارش کلمات را آسان می‌کند. مثلاً یک سری Simple Radical دارند که اگر در یک سیمبل باشد آن سیمبل مرتبط با «انسان» است. یا مثلاً یک ردیکال باعث می‌شود آن سیمبل مرتبط با کشاورزی بشود. اما در مجموع با وجود آن قواعد، همچنان املای چینی را باید سخت‌ترین املای دنیا دانست.