میشود گفت ما دو نوع محصل در تحصیلات دانشگاهی داریم:
۱- کسی که در دوران تحصیل، یادگیری و پیادهسازی عملی برای او مهمتر است.
و طبیعتاً بعد از دانشگاه، بیشتر به سمت کارهای عملی پیش میرود و نان زور بازویش را میخورد. این نوع افراد (مثل خود من) حتی اگر وارد مقطع دکترا هم بشوند، برای این است که در کارهای عملی موفقتر باشند. یعنی به طور مثال من نیاز دارم که مباحث پایگاه داده و مهندسی نرمافزار و ... را به طور بسیار علمیتر بررسی کنم و در پروژههایم به کار بگیرم، میروم دکترا میخوانم...
۲- کسی که در دوران تحصیل، جنبه مدرک و کارهای علمی برای او مهمتر است.
و طبیعتاً دائم به دنبال بالا بردن معدل و چاپ مقاله در نشریات و نوشتن کتاب است، اما اگر مثلاً به این نوع افراد بگویی شما که در مورد پایگاه داده چندین مقاله در سمینارها چاپ کردهاید، یک پروژه کتابخانه در Access ایجاد کنید، معمولاً از پس این کار برنمیآیند.
این نوع افراد نهایتاً مدرس میشوند و همان ضربالمثل زیبای خارجی صادق میشود که: Those who can, do, those who cannot, teach! (آنها که میتوانند، میروند انجام میدهند، آنها که نمیتوانند، درس میدهند!)
و متأسفانه اکثر دانشجویان تحصیلات تکمیلی ما دارند به سمت گروه دوم پیش میروند و از آن بدتر اینکه معیارهای شناسایی دانشجو یا فارغالتحصیلِ بهتر هم دارد به سمت تعداد مقالات و کتب چاپی و امثالهم پیش میرود!! در حالی که همهمان میدانیم که این روزها اکثر مقالات، یک «گردآوری» بیشتر نیستند. یعنی یک سری مقاله انگلیسی با هم ترکیب و ترجمه شدهاند و یک مقاله فارسی را تشکیل دادهاند که اکثراً هم یک سری ترجمه غیرقابل فهم دارند که نه خود شخص میفهمد چه گفته و نه داوران سمینارها و نه هیچ کس دیگر. (که البته متأسفانه این در دورههای ارشد و دکترا یک اصل شده است که اگر میخواهی استاد داور گیر ندهد و فقط تشویقت کند و نمره بالاتری بدهد، طوری بنویس و ارائه بده که نفهمد چه میگویی! وگرنه میشوی مثل من که باور کنید، استاد راهنمای من میگفت: تنها مشکل پایاننامهی تو این است که هر کس بخواند، میفهمد چه گفتهای!!!!)
از طرف دیگر، این روزها راهاندازی یک سمینار، شده است یک منبع درآمد. یعنی یک دانشگاه یا یک گروه برای اینکه یک درآمد هنگفت و یکشبه به دست بیاورد، یک سمینار راه میاندازد و مثلاً به ازای دریافت حداقل ۲۰۰ هزار تومان، به شما گواهی چاپ مقاله میدهند. با توجه به تعدد مقالات رسیده و نیاز آن گروه و دانشگاه به پول، اکثر مقالات رسیده Accept میشوند و گواهی میگیرند...
اما خوب،
علی رغم همه نکات منفی که به مقالات و سمینارها و گواهیها و ... وارد است، به هر حال، تهیه و نگارش یک مقاله و به خصوص ارائهی حضوری آن، بلاشک آسان نیست و همین که یک شخص بتواند به این مرتبه برسد، این موضوع میتواند در کنار تواناییها و مهارتهای دیگری که از خود نشان میدهد، یک مهر تأیید بر کارش باشد... یعنی شما اگر در مبحث عملی مهارت دارید، برای ثابت کردن مهارت خود، میتوانید یک مقاله که احتمالاً در آن مقاله جنبه پیادهسازی بیشتر مد نظر قرار گرفته، در سمینارها و نشریات به چاپ برسانید...
به هر حال، بهتر است قبل از ورود به مقطع دکترا و چه بسا قبل از دفاع از پایاننامهی ارشد، یکی دو مقاله در سه چهار سمینار مختلف به چاپ برسانید. همانطور که گفتم، بخواهید یا نخواهید، این روزها ملاک مراکزی که باید شما را بشناسند (مانند دانشگاههایی که میخواهند شما را هیأت علمی کنند و امثالهم)، همین گواهیهاست. (من خودم از اشخاصی هستم که در مقابل این بدعتها به شدت میایستم و با آنها مبارزه میکنم! بدعتهایی مثل همین که شما اگر صد تا سیستم نرمافزاری که خود همان دانشگاهی که تدریس میکنید، در حال استفاده از آن است، عرضه کرده باشید، مهم نیست اما اگر یک مقاله در مورد سیستمهای نرمافزاری نوشته باشید، درصدی به حقوقتان اضافه میشود! اگر دهها کتاب الکترونیکی عرضه کرده باشید که مرجع تدریس صدها مدرس است [و اتفاقاً چند دقیقه نیست که یک آقای دکتر که از دوستان جدید بنده هستند تماس گرفتند و گفتند که مرجع تدریس من در دانشگاه یکی از کتابهای الکترونیک شما بود اما من تا حالا نمیدانستم که شما همین شخصی هستید که این کتاب را ارائه کردهاید] اینها مهم نیست اما اگر یک استاد دیگر که میدانید سواد کافی ندارد، یک کتاب کاغذی آن هم شاید به تعداد ۱۰۰ تا چاپ کرده باشد، که «قابل لمس»(!) باشد، از لحاظ علمی بالاتر از شما قرار میگیرد... اما خوب، میبینم که این مبارزات(!) فایده ندارد و این چیزی است که مرسوم شده و البته تا حدودی حق هم دارند... تا چیزی به طور رسمی عرضه نشود، نمیتوان به آن استناد کرد)
به هر حال، برای اینکه در جریان آخرین سمینارها و جشنوارهها و کنفرانسهای در شرفِ برگزاری که فراخوان ارسال مقاله دارند قرار بگیرید، سایتهای مختلفی این روزها اطلاعیه مربوط به آنها را بر روی خود درج میکنند که تعدادی از آنها را معرفی میکنم:
۱- Civilica.com
از قدیمیترین سایتها در این زمینه است و حاوی مقالات ارائه شده در سمینارها نیز میباشد.
۲- pconf.ir
شاید این سایت بهترینشان باشد. پس از ثبتنام در سایت، میتوانید از همینجا در همایشهایی که با این سایت قرارداد بستهاند نیز ثبتنام کنید. (یعنی یک سامانه متمرکز ایجاد کردهاند که کار بسیار شیک و قابلتحسینی است)
۳- IranConferences.ir
۴- AllConferences.ir
هر از چند گاهی در آنها گشتی بزنید و اگر سمیناری مرتبط با رشتهتان بود، مقالهای که از پایاننامهی ارشدتان و یا از تجربیاتتان تهیه کردهاید را ارسال کنید. پس از مدتی اعلام میکنند که پذیرفته شده یا خیر و یا گاهی اعلام میکنند که مثلاً فلان بخش آنرا بیشتر کار کنید و امثالهم و نهایتاً اگر پذیرفته شد، مبلغی میگیرند و پس از سمینار گواهی آنرا برایتان پست میکنند...
موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند