چند روز پیش رئیس شرکت Mozilla در مجمع TED سخنرانی داشت که موزیلا برای کاربرانش ایمیل زد و خواست که سمینار رئیسشان را ببینند. اگر ندیدهاید، از طریق پخشکننده زیر ببینید (زیرنویس را Persian انتخاب کنید):
لینک ویدئو:
http://www.ted.com/talks/gary_kovacs_tracking_the_trackers.html
به هر حال، در این سمینار یک افزونه ابتکاری ساخت موزیلا را معرفی کرد به نام Collusion.
برای نصب این افزونه روی فایرفاکس خود به آدرس زیر مراجعه کنید:
http://www.mozilla.org/en-US/collusion
با نصب این افزونه، مرورگر شما ردپای سایتهایی که ردپای شما را ثبت میکنند، ثبت میکند! (Tracking the Trackers) و آنها را در یک قالب گرافیکی جالب نمایش میدهد. (در پایین مرورگر روی نقطه قرمز رنگی که ایجاد خواهد شد کلیک کنید)
گاهی اوقات شما وارد یک سایت میشوید و فکر میکنید که فقط با همان یک سایت طرف هستید، اما نمیدانید که با ورود به آن سایت، رد پای شما در چندین سایت دیگر ثبت شده است! مثلاً به محض ورود به آفتابگردان و بسیاری از سایتهای ایرانی، رد پای شما حداقل در دو سایت Webgozar.com و Google Analytics ثبت میشود.
در اکثر مواقع، این رد پا فقط اطلاعات عمومی نظیر اینهاست: آی.پی شما، نام سیستم عامل و مرورگر شما، رزولوشن سیستم شما، میزان ماندن شما در این سایت، لحظه ترک کردن سایت و خارج شدن از چه لینکی و خلاصه خیلی موارد دیگر. اما بعید نیست که مثلاً گوگل شیطنت کند و وقتی در حساب کاربری خود در جی.میل لاگین هستید، جایی ثبت کند که یوزری با فلان آی.دی، سایت آفتابگردان را دید. بعداً با توجه به نوع محتوای سایت آفتابگردان (که این روزها تمام جیک و پوک سایتها در دستان گوگل است) به این نتیجه برسد که مثلاً در سایتهای طرف حساب خود، تبلیغاتهای مربوط به کامپیوتر را نمایش دهد. یعنی چون شما زیاد وارد یک سایت آموزش کامپیوتر میشوید، گوگل از این به بعد در اطراف ایمیل و هر کجا که تبلیغ میکند، تبلیغاتش را تغییر میدهد به آموزشهای کامپیوتری. یا اگر زیاد وارد یک سایت ورزشی شدید، تبلیغاتها را تغییر دهد به تبلیغ باشگاه ورزشی و توپ و امثالهم.
در کل، فعلاً جای نگرانی نیست، اما بیشتر مجامع حقوق بشر و امنیت و غیره، از چیزهای مخفی و همینطور آیندهی خطرناک این Trackingها میترسند! یعنی نکند روزی مثلاً موقعیت جغرافیایی کاربران هم (اگر روی لپتاپ یا گوشی دارای GPS وارد سایت شوند) ثبت شود و مثلاً فردا آدرس خانه افراد در اختیار دیگران قرار داده شود و دردسرهای بعدی... (کار خطرناکی که اپراتورهای همراه اول و ایرانسل انجام میدهند. یعنی آدرس و کد پستی صاحب تلفن را هم به شرکتها میفروشند!!)
به هر حال، چیز جالبی که باعث شد من این مطلب را بنویسم، این نمودار بود:
در گرافهای Collusion، نقاط روشن، آنهایی هستند که شما مستقیماً وارد آنها شدهاید و نقاط کمنور آنهایی هستند که به واسطه ورود شما به آن سایت روشن، اطلاعاتی از شما به دست آوردهاند (رد پای شما را ثبت کردهاند)
من گراف را Reset کردم (پاک کردم) و فقط وارد سایت ilovefreesoftware.com شدم که مربوط به معرفی نرم افزارهای رایگان است. باور میکنید که گراف بالا فقط با دیدن این سایت تولید شده باشد؟
من یک سایت را دیدهام، اما بیش از 30 سایت اطلاعاتی از بازدید من ثبت کردهاند!!
اینکه گاهی در برخی کلاسها میگویم با احتیاط وارد سایتهای خارجی شوید، یکی از دلایلش میتواند این باشد. یکی از مهمترین دلایلش ویروسهایی است که از طریق سایتهای خارجی غیرمعتبر به سیستم شما منتقل میشود.
نکته دیگری که در استفاده طولانیتر از این افزونه خواهید دید، وصل شدن تقریباً تمام سایتها به گوگل است! (و به همین دلیل است که میگویم گوگل تمام جیک و پوک تقریباً تمام سایتهای دنیا را میداند!) (چرا همه به گوگل وصل میشوند؟)
موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند