طراحی تحت وب، درمانی برای تحریم اپلیکیشن‌های ایرانی در اپ‌استورها

اینکه چند وقت پیش اپل اقدام به حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از AppStore کرد چیز عجیب و تازه‌ای نبود. اپل مدت‌هاست که این بازی‌ها را سر ایرانی‌ها در آورده؛ اما امروز شنیدم که گوگل هم شروع به حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از فروشگاه برنامه خود (Play Store) کرده است!

هر چند احساس می‌کنم این قدرت‌طلبی‌ها و یکه‌تازی‌های آمریکایی به زودی خودشان را با مشکلات جدی در روابط با دیگر کشورها رو به رو خواهد کرد و دنیای بهتری با نفوذ کمتر آمریکا پیشِ رو خواهد بود اما به هر حال، عجیب‌تر از تحریم‌ها، علاقه مردم ایران به «اپلیکیشن» است!

خیلی عجیب است که برنامه‌نویسان ما ساده‌ترین برنامه‌ها که به راحتی با HTML و CSS و JavaScript قابل پیاده‌سازی است را دوست دارند که در قالب اپلیکیشن ارائه کنند! و البته این موضوع احتمالاً به خاطر تقاضای کاربران است. اما اگر کاربران دانش فنی کافی ندارند، برنامه‌نویسان که دارند! آن‌ها باید کاربران را قانع کنند که نگاه خود به اپلیکیشن را کمی فنی‌تر کنند و با دردسرهای اپلیکیشن آشنا شوند.
مثلاً ما بارها از طرف مشتریانمان این درخواست را داشته‌ایم که برای نُمرا یا تِستا اپلیکیشن ارائه نمی‌کنید؟ به آن‌ها می‌گوییم این سیستم‌ها در اصطلاح واکنش‌گرا (Responsive) هستند و بدون مشکل در مرورگر همه بسترهای سخت‌افزاری اجرا می‌شوند. اپلیکیشن جاهایی کاربرد دارد که نتوان یک ایده را تحت مرورگر اجرا کرد وگرنه چه کسی می‌آید چیزی که آنلاین است و تحت مرورگر اجرا می‌شود را تحت اپلیکیشن ببرد که ده‌ها دردسر داشته باشد؟ (اپلیکیشن با سیستم عامل‌های مختلف هماهنگ نیست، دانلود، نصب و آپدیت آن مصیبت است و ده‌ها مصیبت دیگر... اما چیزی که تحت وب باشد، نیاز به نصب ندارد، با آپدیت داده‌های سرور، همه کاربران نسخه به‌روز را خواهند دید و کلی مزیت دیگر...)

به هر حال، معتقدم اپلیکیشن موبایلی این روزها یک تب کاذب است که به مرور فروکش می‌کند. اما چیزی که از بدو تولدش تا به امروز هر روز بر کاربرد و کاربرانش افزوده شده، بستر طراحی تحت وب است.

حتی جالب است که شاید متوجه شده باشید که فایرفاکس در آپدیت اخیر خود، مفهومی به نام WebExtensions را معرفی کرده و هر افزونه‌ای که به روش سنتی یعنی آفلاین کار کند را با برچسب Legacy به نوعی تحقیر کرده و از همه افزونه‌سازان خواسته افزونه‌های خود را تحت وب بسازند و بعید نیست که به مرور تمام افزونه‌های آفلاین حذف شوند.

پیش‌بینی

ممکن است برنامه‌نویسان اپلیکیشن بگویند: «درست است که کاری که ما می‌خواهیم انجام دهیم با HTML و CSS و JS قابل انجام است اما ما می‌خواهیم برنامه‌مان به طور آفلاین هم برای کاربر قابل دسترسی باشد». در پاسخ باید بگویم که من پیش‌بینی می‌کنم ایده WebExtensions به زودی به همه مرورگرها راه یابد. یعنی مرورگرها به یک استاندارد برسند که اجازه دهند برنامه‌ی شما با یک کلیک روی مرورگر کاربر به صورت آفلاین هم قابل دسترسی باشد و حتی یک Local Database هم بشود در اختیار برنامه‌ها قرار داد.

در این صورت، کاربر می‌تواند برنامه آنلاین شما را آفلاین هم داشته باشد و در عین حال با یک کلیک یا دفعه بعد که مرورگرش را باز کرد، این برنامه‌ها به آخرین نسخه آپدیت شوند.

ضمن اینکه فرض دنیا این است که به مرور اتصال دائم به اینترنت (Cloud) یک چیز عادی خواهد بود و اصلاً خنده‌دار است که کسی بگوید من می‌خواهم فلان برنامه به صورت آفلاین قابل دسترسی باشد.

خلاصه

این مطلب دو هدف داشت:
۱- به جای رو آوردن به ساخت اپلیکیشن که بعد با تحریم‌ها و هزینه‌های تأییدیه گرفتن و... همراه باشد، به دنبال پیاده‌سازی آن ایده تحت مرورگر باشید. این روزها JavaScript برای خودش غولی شده است! (هر چند که خیلی مانده تا به آن جایی برسیم که همه کارها را بشود تحت مرورگر انجام داد)
۲- اگر یک تازه‌وارد به دنیای برنامه‌نویسی هستید، مراقب باشید بر روی موجی به نام «اپلیکیشن موبایل» سوار نشوید که این موج خیلی زود خواهد خوابید...

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند