شراکت با دیگران در شغل، بلی یا خیر؟ (دیدگاه قرآن در مورد شراکت چیست؟)

هر از چند گاهی، هم در بین دوستان و هم در بین دانشجوها چنین مشکلی را می‌بینم:

این بحث شراکت از آن بحث‌هاست که باید خیلی با احتیاط وارد آن شد! من شخصاً معتقدم حتی پدر با فرزندانش نمی‌تواند شریک شود! حالا برادر با برادر که دیگر بدتر و از همه بدتر، شراکت دوست‌ها با هم!

می‌خواهم یک نکته جالب از سوره «ص» که از آن سوره‌های بسیار پرنکته و جذاب است بگویم. (هر چند که به خاطر ۸۸ آیه طولانی‌ای که دارد، سخت‌ترین سوره‌ای بود که تا به حال حفظ کرده‌ام اما انصافاً ارزشش را دارد. جمعه شب‌ها نوبت این سوره است که در وتیره بخوانم. پیشنهاد می‌کنم شما هم با توجه به آن روش که در مطلب «یک روش ساده برای حفظ قرآن» گفته‌ام و خیلی‌ها از آن به نتیجه رسیده‌اند و من تأثیر حفظ آن‌ها را در زندگی‌ام می‌بینم، این سوره را حفظ کنید و حداقل هفته‌ای یک بار بخوانید. خیلی جالب است)

در بخشی از سوره «ص» در مورد حضرت داوود صحبت می‌شود. دو برادر می‌آیند نزد حضرت داوود (که خدا به او فصل خطاب و قدرت حَکَمیّت عنایت کرده بوده) و مشکلشان را مطرح می‌کنند. به مشکل آن‌ها و پاسخ حضرت داوود دقت کنید:

وَشَدَدْنَا مُلْكَهُ وَآتَیْنَاهُ الْحِكْمَةَ وَفَصْلَ الْخِطَابِ ﴿۲۰﴾
و حكومت داوود را استحكام بخشیدیم و هم دانش به او دادیم و هم داوری عادلانه.

وَهَلْ أَتَاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ إِذْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرَابَ ﴿۲۱﴾
آیا داستان شاكیان، هنگامی كه از محراب (داود) بالا رفتند به تو رسیده است؟!

إِذْ دَخَلُوا عَلَى دَاوُودَ فَفَزِعَ مِنْهُمْ قَالُوا لَا تَخَفْ خَصْمَانِ بَغَى بَعْضُنَا عَلَى بَعْضٍ فَاحْكُم بَیْنَنَا بِالْحَقِّ وَلَا تُشْطِطْ وَاهْدِنَا إِلَى سَوَاء الصِّرَاطِ ﴿۲۲﴾
هنگامی كه (بی هیچ مقدمه) بر او وارد شدند و او از مشاهده آنها وحشت كرد، گفتند نترس، دو نفر شاكی هستیم كه یكی از ما بر دیگری تعدی كرده، اكنون در میان ما به حق، داوری كن و ستم روا مدار، و ما را به راه راست هدایت فرما.

إِنَّ هَذَا أَخِی لَهُ تِسْعٌ وَتِسْعُونَ نَعْجَةً وَلِیَ نَعْجَةٌ وَاحِدَةٌ فَقَالَ أَكْفِلْنِیهَا وَعَزَّنِی فِی الْخِطَابِ ﴿۲۳﴾
این، برادرِ من است ۹۹ میش دارد، و من یك میش بیشتر ندارم، اما او اصرار می‏‌كند كه این یكی را هم به من واگذار! و از نظر سخن بر من غلبه كرده است.

قَالَ لَقَدْ ظَلَمَكَ بِسُؤَالِ نَعْجَتِكَ إِلَى نِعَاجِهِ وَإِنَّ كَثِیرًا مِّنْ الْخُلَطَاء لَیَبْغِی بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَقَلِیلٌ مَّا هُمْ وَظَنَّ دَاوُودُ أَنَّمَا فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَخَرَّ رَاكِعًا وَأَنَابَ ﴿۲۴﴾
(داود) گفت: مسلما او با درخواست یك میش تو برای افزودن آن به میش‌هایش بر تو ستم كرده، و بسیاری از شریکان به یكدیگر ستم می‏‌كنند مگر آن‌ها كه ایمان آورده‏‌اند و عمل صالح انجام می‌دهند، اما عده آنان كم است!، داود گمان كرد ما او را (با این ماجرا) آزموده‏‌ایم، از پروردگارش ‍ طلب آمرزش نمود و به سجده افتاد و توبه كرد.

چقدر این آیات جذاب است! (به خصوص اگر بتوانید عربی‌اش را بخوانید و بفهمید. کلماتی که انتخاب شده در عربی بسیار دقیق‌تر هستند تا متن ترجمه شده...)

دقت کنید:
- آن دو شاکی، برادر بودند.
- به اعداد دقت کنید! یکی ۹۹ درصد داشت و دیگری ۱ درصد، با این همه آن ۹۹درصدی طمع مال آن ۱درصدی را دارد.
- کسی که درصد بیشتری از شراکت را دارد، نوع صحبت کردنش طوری است که دیگری را تحقیر می‌کند. مغرورانه با او صحبت می‌کند! (عزنی فی الخطاب)
- پاسخ حضرت داوود هم جالب است: إِنَّ كَثِیرًا مِّنْ الْخُلَطَاء لَیَبْغِی بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَقَلِیلٌ مَّا هُمْ
بسیاری از شریکان به یکدیگر ستم می‌کنند! مگر آن‌ها که ایمان آورده‌اند و عمل صالح انجام می‌دهد و البته تعدادشان کم است!

این نشان می‌دهد که بسیاری از شراکت‌ها، آخرش با دعوا و شکایت و ... ختم می‌شود! حتی شراکت بین دو برادر!

خلاصه اینکه:

- تا حد ممکن از شراکت بپرهیزید. مثلاً به جای شراکت، بهتر است شما صاحب شغل باشید و دیگران سرمایه‌گذار و نه شریک. یا مثلاً دوستتان برای شما کار کند و حقوق بگیرد نه شریک باشد...

- اگر هم مجبورید شریک باشید، طبق این آیات شریکی انتخاب کنید که اهل ایمان و عمل صالح باشد. (که البته آن‌ها که واقعاً اهل ایمان و عمل صالح باشند، کم هستند)

- اگر شریک شدید، همه چیز را یادداشت کنید. بزرگ‌ترین آیه قرآن را یک بار بخوانید... همه چیز باید یادداشت شود.

- این احتمال را بدهید که هر لحظه ممکن است بین شما مشکلی پیش آید و از هم جدا شوید. برای آن روز خودتان را آماده کنید. (مثلاً من پیش‌بینی می‌کردم که یک روز یکی از کاربران که بخشی از کارهای سایت را انجام می‌داد از ما جدا شود. از او می‌خواستم کارها را طوری انجام دهد که اگر یک روز او نبود، شخصی که جای او قرار می‌گیرد بتواند انجام دهد...)

- حتماً قبل از شراکت، همه شرکا، در مورد اخلاق شراکت جستجو و مطالعه کنند. (نباید کسی که سهم بیشتری دارد به دیگری با لحن مغرورانه صحبت کند و بسیاری نکات ریز دیگر...)

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند