دیروز یک منبع خوب برای دانلود برخی ویدئوهای آموزشی کوتاه یافتم:
نویسنده سایت، چندین ویدئوی جذاب آماده کرده که پیشنهاد میکنم حتماً دانلود و تماشا کنید.
به هر حال، در یکی از ویدئوهایش تئوریای به نام Queuing Theory for holiday season را مطرح میکند.
قبل از اینکه بیشتر توضیح دهم میخواهم یک سؤال کمی خندهدار بپرسم!
با توجه به اینکه تعطیلات عید نزدیک است و احتمالاً مسافرت در پیش دارید، بلاشک به صفهای سرویسهای بهداشتی برخواهید خورد!!
شده تا به حال در این صفها گیر کنید؟
تصور کنید در یک سرویس بهداشتی، سه دستشویی در نظر گرفته شده. حالا دو وضعیت ممکن است ایجاد شود:
1- جلو هر دستشویی یک صف تشکیل شود.
2- یک صف تشکیل شود و هر کس از هر دستشویی بیرون آمد، یکی از صف برود و خودش را تخلیه کند(!)
فکر میکنید کدامیک سریعتر خواهد بود؟
در ویدئوی «تئوری صف» آقای Bill Hammack توضیح میدهد که بر اساس تئوری صف اگر در صفهای خرید (و صد البته در صفهای سرویسهای بهداشتی که بیشتر هم کاربرد دارد!!)، به همان صورتی که در مخابرات و در خطوط تلفن در قدیم عمل میشد عمل کنید، صف شما 3 بار سریعتر حرکت خواهد کرد! (خوشحال شدید نه؟ )
در مخابرات در اوائل گسترش خطوط، این سؤال مطرح بوده است که برای اتصال سوئیچ تلفنهای یک شهر به شهر دیگر، چند خط لازم است؟ جزئیات آن را در ویدئو ببینید، اما در کل، میانگین گرفته میشد که به طور مثال در هر ساعت 2 نفر با خارج از شهر تماس میگیرند. اما این میانگین یک ایراد دارد و آن اینکه ممکن است در ساعاتی بیش از دو تماس داشته باشیم و در ساعاتی (مثل آخر شبها) هیچ تماسی نداشته باشیم. بالاخره با بررسیهای مختلف به عدد بیشتری میرسیم.
حالا موضوع این است که تماسها را چطور بین این خطوط تقسیم کنیم؟ هر خط بینشهری را به تعدادی خط شهری اختصاص دهیم تا به محض تماس، اگر خط مربوط به خودش خالی بود ارتباطش برقرار شود؟ یا اینکه کلاً یک صف برای همه خطوط شهر داشته باشیم و هر خط بینشهری که آزاد بود به شخصی که در صف است نوبت داده شود و تماسش برقرار شود؟
این موضوع در فروشگاهها در خریدهای آخر سال نیز مطرح میشود:
حالت اول: چندین صف و چندین محل سرویسدهی:
حالت دوم: یک صف و چندین محل سرویسدهی:
بررسیها نشان میدهد که در روش دوم که به آن روش «صف ترکیبی» گفته میشود، صف به طور میانگین، 3 بار سریعتر حرکت میکند!
توجه کنید که ممکن است در حالت اول، شما از راه برسید و سریعاً سرویس داده شوید، اما ممکن هم هست که کلی در صف بمانید! در روش ترکیبی، افراد در مجموع 3 بار سریعتر سرویس داده میشوند.
البته در ویدئو بیان میشود که اکثر فروشگاهها (و سرویسهای بهداشتی) روش دوم را اجرا نمیکنند چون از نظر روانشناسی مشتریان را اذیت میکند! مشتریان صف کوتاه را بیشتر دوست دارند تا صف طولانی! هر چند که از نظر علمی در این مسأله صف طولانی زودتر حرکت میکند!
از طرفی، باید دقت کنید که صف ترکیبی این موضوع که «همیشه صف مربوط به شما کندتر حرکت میکند» را حل میکند!
در ویدئو ثابت میشود که احتمال اینکه صفهای دیگر سریعتر از صف شما حرکت کنند، دو سوم و احتمال اینکه صف شما سریعتر حرکت کند، یک سوم است!! پس میتوان گفت در روش اول همیشه صفهای بقیه زودتر از شما حرکت میکنند (حداقل، از نظر روانی اینطور به نظر میرسد).
خلاصه، خواستم بگویم اگر در ایام عید، مسافرت در پیش داشتید و به یک سرویس بهداشتی شلوغ برخوردید، اگر توانستید، همه را قانع کنید که یک صف تشکیل دهند و یک به یک قضای حاجت کنند (اگر توانستید!!!)
موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند