همانطور که در مطلب «یک روز من از صبح تا شب چطور می‌گذرد؟» گفته بودم، یکی از کارهایم که تقریباً هر روز باید انجام دهم وگرنه از آن روز لذت کافی و وافی را نبرده‌ام، بدرقه کردن خورشید است! حدود ۴۵ دقیقه یا نیم ساعت قبل از اذان مغرب می‌روم جایی رو به خورشید می‌نشینم و از آن کلیپ‌های برنامه «به افق ماه» می‌گذارم که پخش شود و فیلم سینمایی «آنگاه که خورشید غروب کرد» را نگاه می‌کنم! نویسنده و کارگردان فیلم، خداست! و هر روز هم این فیلم بسیار زیبا ۴۵ دقیقه قبل از غروب خورشید پخش می‌شود! (و تصور کنید چه فیلمی خواهد شد فیلمی که خدا بسازد!) حالا از وقتی این خانه جدید را گرفته‌ام که در طبقه ششم است و حیاط دارد (به قولی «پنت‌هاوس» است) می‌روم آنجا... از آنجا کوه‌ها و خورشید که لحظه به لحظه پای... (ادامه)

حتماً متوجه شده‌اید که نام‌های روسی با پسوندهایی مانند ov ، ev ، in ، sky ، ic و... ختم می‌شوند. اگر سؤال شما این است که جریان این‌ها چیست، باید عرض کنم که دقیقاً همان سؤال را روسی‌ها وقتی فامیلی‌هایی مثل «حسینی، حسنی، ایرانی، حجتی و...» یا مثلاً «قهوه‌چی، عراقچی و...» را می‌شوند، می‌پرسند! به هر حال، در این آدرس در مورد این پسوندها توضیح داده شده. خلاصه‌اش این است که: - از قرن ۱۶ به این طرف (ابتدا در بین خانواده‌های سطح بالا و سپس در قرن ۱۹ در بین دهقانان) نام خانوادگی رواج پیدا کرد. مانند ایران و کشورهای عربی، نام خانوادگی در حقیقت بیان نام پدر پس از نام فرزند بود (مثال: علی ابن ابیطالب یا در شهر ما: حسینِ ابراهیم). همانطور که در عربی «ابن» و در فارسی «کسره» نماد مالکیت پدر بر فرزند ... (ادامه)

در آن دوره هوش مصنوعی، در زیرمجموعه بحث Explanation-Based Learning یا EBL (که روشی در یادگیری ماشینی است و به طور خلاصه یعنی روبات با تحلیل و توصیف یک مثال از یک موقعیت (مثلاً یک صحنه از شطرنج که در حرکت بعد مات شده است)، سعی می‌کند چیزهایی یاد بگیرید و آن موقعیت را به موقعیت‌های دیگر در اصطلاح تعمیم دهد (Generalization)) استادِ دوره، جمله‌ای را گفت که من یادداشت کردم که درباره‌اش کمی با شما صحبت کنم. او گفت یک بار از یکی دوستانم که درس‌ها را یا A می‌گرفت (خیلی عالی) و یا F (خیلی بد) پرسیدم: جریان چیست؟ تو چرا اینطور نمره می‌گیری؟ چرا در همه درس‌ها A نمی‌گیری؟ او گفت: من فقط در درس‌هایی A می‌گیرم که می‌توانم خودم را قانع کنم که مطالب آن درس صحیح است! و دکتر وینستون آن جمله زیبا را اینجا بیان کرد: Learning is a byproduct of self-explanation یادگیری، نتیجه‌ی خود-توصیفی است. هر چند او به... (ادامه)

چند روز پیش (۲۲ خرداد ۹۸) در مطلب «لطفاً در آزمایش «یافتن کوتاه‌ترین مسیر» شرکت کنید» خواستم که در یک آزمایش شرکت کنید. در این آزمایش (که از این پس در آدرس کوتاه https://yourl.ir/oracle قابل دسترسی است)، وقتی کاربر وارد آزمایش می‌شد، به طور تصادفی، یکی از این دو حالت رخ می‌داد: - یک گروه از افراد، گراف زیر را می‌دیدند و از آن‌ها خواسته شده بود که کوتاه‌ترین مسیر در این گراف را بیابند و وقتی مطمئن شدند که کوتاه‌ترین مسیر را یافته‌اند در فیلد مربوطه بنویسند و روی پایان کلیک کنند. - گروه دیگر، همان گراف را می‌دیدند و از آن‌ها نیز خواسته شده بود که کوتاه‌ترین مسیر را بیابند با این تفاوت که ما قبل از شروع آزمایش و طی کردن مسیرها، به آن‌ها اعلام کرده بودیم که طول کوتاه‌ترین مسیر، ۱۶ است.   همانطور که در مطلب قبل گفته بودم، «یافتن کوتاه‌ترین مسیر بین دو رأس» از مهم‌ترین (یعنی واقعاً مهم‌تر... (ادامه)

این چند جمله به طور خلاصه و مفید تکلیف برخی مفاهیم که خیلی اوقات می‌شنویم را مشخص می‌کند: در هسته هر سلول بدن انسان (به جز گلبول‌های قرمز که هسته ندارند)، ۲۳ جفت کروموزوم وجود دارد. در هر کروموزوم ساختارهای رشته مانندی به نام DNA وجود دارد و بر روی این DNAها اطلاعات ژنتیکی (از رنگ چشم تا نوع رفتار...) ذخیره شده است. DNA یا Deoxyribo Nucleic Acid یک ملکول به هم پیچیده است که شامل ژن‌ها می‌شود. ژن‌ها اجزای کوچکی هستند که شامل اطلاعاتی برای تولید پروتئین می‌شوند. ژن‌ها با هدایت سنتز پروتئین‌ها، ویژگی‌های مختلف موجود زنده مانند قد و رنگ مو و غیره را مشخص می‌کنند. چند عکس که درک این موارد را ساده می‌کند:     ژنوم (Genome) چیست؟ ژنوم از ترکیب دو کلمه ژن و کروموزوم به دست آمده. بنابراین متوجه می‌شوید که به مجموعه کروموزوم و ژن‌ها که مسؤول تعیین ویژگی‌های موجود زنده هستند، ژنوم گفته می‌ش... (ادامه)

یکی از مباحث مهم در رشته کامپیوتر، بحث «یافتن کوتاه‌ترین مسیر بین دو گره» است. اینکه مثلاً شما در Google Maps می‌گویید می‌خواهم از ساوه به مشهد بروم و گوگل به سرعت برای شما کوتاه‌ترین مسیر را پیدا می‌کند و نمایش می‌دهد و یا از آن مهم‌تر، وقتی شما یک سایت را باز می‌کنید، تمام داده‌ها (عکس‌ها، متون و...) تبدیل به بسته‌های کوچکی از اطلاعات می‌شوند و هر بسته باید هر بار کوتاه‌ترین مسیر را بین روترهایی که بین شما و سرور آن سایت قرار دارند پیدا کند و به سمت شما بیاید. (تصور کنید: در یک دو ثانیه یک سایت باز می‌شود؛ صدها و چه بسا هزاران مسیریابی در همین مدت انجام شد تا کل داده‌ها به شما رسید) و به هر حال، یافتن کوتاه‌ترین مسیر یکی از چالش‌های بشر بوده و هست و هر روز هم دارد الگوریتم‌های جدیدی پیدا و ارائه می‌شود. در این زمینه، می‌خواهم یکی از مباحث جالب که اتفاقاً در دوره «هوش مصنوعی» که در مط... (ادامه)

این ترم در درس هوش مصنوعی به جای تدریس به روش معمول خودم که معمولاً از روی کتاب‌های مرجع انگلیسی است، تصمیم گرفتم ویدئوهای دانشگاه MIT را ببرم سرِ کلاس و به جای اینکه من تدریس کنم، استاد دانشگاه MIT (برترین دانشگاه رشته کامپیوتر در دنیا) تدریس کند و من فقط صحبت‌هایش را برای دانشجوها ترجمه کنم و احیاناً اگر توضیحی برای درک آسان‌تر لازم بود ارائه کنم. دوره‌ی ویدئویی که فعلاً بر روی سایت این دانشگاه قرار دارد، دوره‌ای است که توسط استاد Prof. Patrick Henry Winston در سال ۲۰۱۰ تدریس شده است. برای مشاهده صفحه مربوط به این دوره در سایت این دانشگاه و دانلود ویدئوها و تمام مواد آموزشی دیگر به آدرس زیر مراجعه کنید: Artificial Intelligence 2010 در یک کلام، تدریس و محتوای دوره فوق‌العاده است! طوری که من چندین بار بعد از هر جلسه دلم می‌خواست شب که می‌روم خا... (ادامه)