یکی از مباحث مهم در یادگیری، این است که تنبیه بهتر است یا تشویق؟ آزمایشات متعدد نشان می‌دهد که وقتی آزمونی‌ها یک تشویقِ کار خوب را می‌بینند بیشتر ترغیب به انجام آن کار می‌شوند نسبت به زمانی که تنبیهِ برعکسِ آن کار را می‌بینند. البته گاهی گریزی از تنبیه نیست (در برابر یک قاتل، راهی جز تنبیه نداریم). اگرچه تنبیه ممکن است برای خودِ تنبیه‌شونده چندان مؤثر نباشد اما بر روی مشاهده‌کنندگان تنبیه، تأثیر نسبی خواهد گذاشت. بخشی از کتاب «روانشناسی یادگیری» درباره تنبیه بود که حیفم آمد اینجا نباشد؛ به ویژه شرایط تنبیه که در انتهای مطلب است: موفق باشید؛حمید رضا نیرومند... (ادامه)

یکی از درس‌های این ترم ما «روانشناسی یادگیری» بود. کتابی با همین نام توسط انتشارات پیام‌نور منتشر شده که اگر کسی مدرس باشد و این کتاب را نخواند به خودش و به شاگردانش و به جامعه خیانت کرده! در هر بخش از این کتاب شما با خواندن آزمایشاتی که دانشمندان روانشناسی بر روی یادگیری انجام داده‌اند و نتایج آن‌ها، شگفت‌زده خواهید شد! یکی از آزمایشات که بسیار جالب بود را اینجا می‌آورم: در سال ۱۹۷۳ دو نفر به نام‌های Hyde و Jenkins یک آزمایش جالب انجام دادند (که با جستجوی نام آن‌ها مقاله آن‌ها قابل دریافت است). آن‌ها به دو گروه آزمونی (testee) یک سری واژه یکسان را دادند. اما کار متفاوتی را از دو گروه خواستند. از گروه اول یک کار ساده خواستند (مثلاً به دست آوردن فراوانی هر کدام از واژه‌ها در بین کل واژه‌ها؛ یعنی به طور مثال بگویند واژ... (ادامه)

یکی از سؤالات مهم در روانشناسی این است که مغز انسان چطور پدیده‌ها را به خاطر می‌سپارد و سپس آن‌ها را بازیابی یا فراموش می‌کند؟ افراد مختلف نظریه‌های مختلفی در این زمینه ارائه کرده‌اند که من در این فایل صوتی کوتاه برخی از آن‌ها را توضیح داده‌ام: http://yourl.ir/forgetting و اما ارسطو هم یک نظریه جالب در این زمینه دارد که در صفحه ۹۸ «تاریخچه و مکاتب روانشناسی» آمده است: ارسطو معتقد است: حافظه حاصل کارکرد سه فرایند تداعی اولیه است. نخستین و بنیادی ترین فرایند، «مجاورت» است. این فرآیند نشان‌دهنده آن است که چیزهایی که از نظر زمانی و مکانی نزدیک به هم رخ می‌دهند در ذهن به هم پیوند می‌یابند. دومین فرآیند، «مشابهت» است که بر اساس آن چیزهای شبیه به هم می‌توانند در ذهن به همدیگر پیوند یابند. سومین فر... (ادامه)

در مطالب قبل چند باری قول داده بودم که یک سری مطلب درباره موفقیت ارسال کنم. خیلی با خودم کلنجار رفتم که این مطالب ارسال شود یا خیر؟ چون ممکن است صحبت‌هایی مطرح شود که مخاطب فکر کند مثلاً نویسنده‌ی مطلب (که بنده باشم) خودش را موفق در دین و دنیا می‌داند! همین ابتدای مطالب خواهش می‌کنم چنین برداشتی را از مطالب نداشته باشید چون برداشت بسیار خطرناکی است. از نظر بنده باید کسی را موفق بدانیم که حداقل دو نسل از مرگ او گذشته باشد! یعنی نمی‌توان انسان زنده را موفق دانست چون تا لحظه مرگ هر چیزی ممکن است تغییر کند! بسیاری از افراد بوده‌اند که در طول زندگی تا قائم مقامی رهبری انقلاب اسلامی هم پیش رفته‌اند اما کمی مانده به انتهای زندگی کلاً مسیرشان عوض شده و از فتنه‌گران علیه نظام اسلامی شده‌اند. بسیاری نیز بوده‌اند که از نظر دنیایی موفق بوده‌اند اما ناگهان خبری درز می‌کند و می‌فهمیم تمام آن موفقیت‌های ... (ادامه)

چیزی که این روزها تقریباً هر روز درباره‌اش یک ایمیل از کاربر و دانشجو و حتی فامیل نزدیک دریافت می‌کنم، بحث بیکاری است. اکثراً پیغامشان این است که فلان جا کار می‌کرده‌ام، تعدیل نیرو کرده‌اند یا قرارداد را تمدید نکرده‌اند و الان بیکارم... در این زمینه چند نکته به نظرم می‌رسد که شاید مفید باشد: ۱- جیک‌جیک مستونت بود، فکر زمستونت بود؟ متأسفانه بزرگ‌ترین مشکلی که ما در بحث شغل داریم این است که شخص وقتی یک جا مشغول به کار می‌شود و یک مقدارکی درآمد خوب پیدا می‌کند، انگار که به تمام آرزوهایش رسیده است! انگار که وارد بهشتی شده است که «خالدون فیها» (همیشه در آن جاویدان است!). من می‌خواهم در این زمینه یک داستان قرآنی از سوره‌ی پرمحتوای کهف را برایتان تعریف کنم (پیش از این چند باری تأکید کرده‌ام که این سوره که مستحب ا... (ادامه)

یکی از مباحثی که در کلاس‌های مختلف به یک بهانه‌ای مطرح می‌کنم، این است که اگر قرار باشد شما یک سری مزایا و یک سری معایب از یک چیز را برای مخاطب بگویید، ابتدا کدام را بگویید بهتر است؟ مثلاً در دوره‌های طراحی وب از دانش‌جوها می‌پرسم الان که می‌خواهم پروژه‌های بچه‌های دوره‌های قبل را به شما نشان بدهم، از بدترین پروژه‌ها شروع کنم یا از بهترین‌ها؟ و می‌پرسم: اگر مثلاً الان قرار باشد شما ماشین‌تان را به یک نفر بفروشید (با توجه به اینکه باید دقیقاً بگویید که مثلاً چه بخش‌هایی از ماشین رنگ شده و...)، ابتدا از نقاط مثبت ماشین شروع می‌کنید به گفتن یا نقاط منفی آن؟ مثلاً ابتدا می‌گویید سه جای آن رنگ شده و بیمه تا یک ماه بیشتر ندارد و... یا اینکه می‌گویید ۷۰ هزار تا بیشتر راه نرفته و موتور سالمی دارد و رینگ و بالابر شیشه و... دارد؟ این موضوع به ویژه در رسانه بسیار اهمیت پیدا می‌کند. مثلاً یک بار رئی... (ادامه)

در مورد مزاج در آفتابگردان زیاد صحبت کرده‌ام (نتیجه جستجوی مزاج در سایت). در مورد اینکه آیا می‌شود مزاج جبلی (یعنی مزاج مادرزادی) را تغییر داد یا نه ظاهراً بین علما اختلاف است. برخی معتقدند نمی‌شود اما من خودم نمونه‌هایی سراغ دارم که شخص مثلاً مزاجش سرد بوده و ناگهان با خوردن برخی گیاهان دارویی آنقدر مزاجش گرم شده که من مویز را که به او نشان می‌دادم می‌گفت به من تعارف نکن، نگاه که می‌کنم بدنم کهیر می‌زند!! اما گذشته از آن مزاج، چیزی که در این مطلب مد نظر من است، بیشتر مزاج به معنی ذائقه است. یکی از کاربران در نظرات مطلب «دائم تلگرام خود را باز می‌کنید و دنبال مطلب جدید می‌گردید؟ از این عادت یک بهره ببرید!» نوشته‌اند که اینکه می‌گویید به جای تلگرام مثلاً یک برنامه که نکات علمی آموزش بدهد را نصب و نکات آن‌را مرور ک... (ادامه)