من با اینکه تجربه صفحهآرایی و چاپ کتاب و همینطور آماده کردن چندین جزوه الکترونیکی را دارم، اما باید اعتراف کنم که مجذوب صفحهآرایی کتابهای رشته روانشناسی شدهام!
کتابهای این رشته نکات ریزی را در طراحی صفحات کتاب در نظر میگیرند و با این ترفندها چنان خواننده را مجذوب میکنند که انسان حیفش میآید کتاب را کلمه به کلمه تا آخر نخواند.
در یک ویدئوی کوتاه، نکاتی که در یکی از این کتابها (به عنوان نمونه) در نظر گرفته شده را معرفی کردهام و هدف اصلیام نگه داشتن این نکات در اینجا برای در نظر گرفتن آنها در کتابها و جزواتی است که خودمان در آینده تولید میکنیم:
به طور خلاصه ده مورد از این نکات را اینجا لیست میکنم:
۱- مقدمه و پیشگفتار بسیار کوتاه و غیرکلیشهای
۲- فصلهای کوتاه در حد نهایتاً ده صفحه
۳- قرار دادن نکاتی که قرار است در هر فصل یاد گرفته شود، در ابتدای هر فصل
۴- درشت کردن (Bold کردن) کلمات و عبارات مهم در هر صفحه (که مرور مطالب صفحه را بسیار سریع و مؤثر میکند)
۵- در بین صفحات، جایی که بحث کمی خستهکننده و یکطرفه شده باشد، کادرهایی قرار داده شده و از خواننده پرسشهایی پرسیده شده و سبک پرسشها طوری است که خواننده برایش جالب است که به آنها فکر کند و جوابشان را پیدا کند.
۶- انتهای هر فصل، خلاصه فصل قرار داده شده به طوری که خوانندهای که فرصت خواندن کل فصل را ندارد، با خواندن آن چیز مهمی را نسبت به کسی که کل فصل را خوانده از دست نمیدهد.
۷- طرح پرسشهای چندگزینهای و یا تشریحی در انتهای هر فصل و قرار دادن پاسخ صحیح پرسشها در انتهای کتاب.
۸- طرح مثالهای کاربردی در بین مطلب؛ هر کجا که احساس شود مبحث گنگ و پیچیده است.
۹- درج کلمه تخصصی انگلیسی معادل کلمه فارسی در پانوشت (Foot note)
۱۰- درج کتابنامه در انتهای هر فصل (معرفی کتابهایی برای مطالعه بیشتر در زمینه آن فصل) و همینطور لیست کلمات کلیدی در انتهای هر فصل.
این نکات نه تنها در طراحی کتاب، بلکه برای کسانی که مطالبی را در وب منتشر میکنند نیز مفید است.
موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند