English
العربی
Swedish
François
پیش از این در مطالب زیر نکات امنیتی‌ای در کار با اینترنت بیان کرده بودیم:
برخی نکات مهم امنیتی برای وبگردی امن‌تر - در راستای پخش سریال شوک
نکات امنیتی جهت حفظ اطلاعات خصوصی - قسمت دوم
تیتر آن نکات را مرور کنیم:
- ترجیحاً وارد اتاق‌های چت نشوید.
- اگر وارد اتاق‌های چت شدید، مراقب وب‌کم خود باشید.
- حتماً بر روی ویندوز خود پسورد بگذارید و مراقب باشید که چه چیزهایی را به اشتراک گذاشته‌اید.
- قبل از تحویل کامپیوتر یا موبایل به تعمیر کار، به نکاتی دقت کنید...
- اگر با افراد مشکوک چت می‌کنید، روی هر لینکی کلیک نکنید.
- یک آنتی ویروس قوی و "به روز" روی سیستم خود داشته باشید.
- مرورگر خود را به آخرین نسخه ارتقا دهید.
- در محل‌های عمومی رد پا بر جا نگذارید!
- به وعده‌ها و جایزه‌های اینترنتی اعتماد نکنید!
اما این نکات، بیشتر امنیتی بود، یک سری نکات هم باید بدانید که برای حفظ حریم خصوصی شما لازم است:
۱- صاحب کافی‌نت می‌تواند دسکتاپ شما را ببیند!
هر چند این روزها کافی‌نت‌ها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند اما به هر حال، باید بدانید که در شبکه‌های عمومی مثل کافی‌نت‌ها و سایت‌های دانشگاه‌ها و... معمولاً مدیر شبکه یک نرم‌افزار شبیه NetSupport School نصب می‌کند تا راحت‌تر بتواند سیستم‌ها را از راه دور مدیریت کند. اما دقت کنید که این نرم‌افزار این قابلیت را دارد که در یک صفحه، دسکتاپ همه کاربران را نمایش دهد!
پس لطفاً در کافی‌نت‌ها تا حد ممکن از باز کردن و دیدن صفحات شخصی خود خودداری کنید. (مثلاً فامیل نزدیک شما یک سری عکس از مهمانی‌شان ایمیل کرده و شما آنجا شروع می‌کنید دیدن آن عکس‌ها که شاید نخواهید نامحرم ببیند اما ممکن است ببیند)
من افرادی را می‌شناختم که در کافی‌نت هر وقت بیکار می‌شدند، برای سرگرمی می‌زدند دسکتاپ‌های مردم را می‌دیدند!!!
۲- صاحب VPN می‌تواند بفهمد شما چه سایت‌هایی را مرور کرده‌اید!
ممکن است مثلاً دوست شما یک سرور VPN راه‌اندازی کرده باشد و به شما در اصطلاح VPN بفروشد. ممکن است این VPN برای کارهای مفید مورد استفاده قرار گیرد، اما اگر خدای‌نکرده با آن وارد سایتی شوید که دوست ندارید دیگران بفهمند که شما وارد آن سایت شده‌اید، باید عرض کنم که فروشنده و صاحب VPN می‌تواند به راحتی بفهمد که شما الان در چه صفحه‌ای هستید یا چه صفحاتی را دیده‌اید! (برخی افراد فکر می‌کنند VPN که بگیرند دیگر هیچ کس نمی‌تواند بفهمد چه سایت‌هایی رفته‌اند!)
حالا از این هم که بگذریم، در بحث امنیت هم مهم می‌شود. مثلاً من صفحاتی روی سایتمان دارم که نباید دیگران از آدرس آن‌ها مطلع شوند (مثلاً یک صفحه امنیتی مهم داریم که برای ورود به پنل مدیریت لازم است)، دقت کنید که کسی که VPN راه‌اندازی می‌کند معمولاً کاربر کنجکاو و زرنگی است و نمی‌شود راحت به او اعتماد کرد! پس این احتمال وجود دارد که مسیرهایی که شما گشته‌اید را مرور کند.
۳- گوگل و سایت‌های دیگر به صورت ماشینی رفتار شما را زیر نظر دارند!
باید دقت کنید که گوگل، یوتیوب، فیس‌بوک و همه سایت‌های مشهور، توسط الگوریتم‌ها و برنامه‌های خود، رفتار شما را زیر نظر می‌گیرند و در اصطلاح از روی رفتار شما Machine Learning (یادگیری ماشینی) انجام می‌دهند.
بنابراین، شما هر رفتاری که داشته باشید، آن سرویس‌ها شما را بیشتر به سمت همان رفتار سوق می‌دهند؛ چون فکر می‌کنند به آن رفتار علاقه دارید و اگر چیزهای مورد علاقه‌تان را سریع‌تر و بهتر در اختیارتان قرار دهند، شما راضی‌تر خواهید بود! پس اگر شما مثلاً در یوتیوب یک ویدئوی غیراخلاقی ببینید، شاید متوجه هم نشوید اما از این پس ویدئوهایی که یوتیوب در صفحات مختلفش به شما پیشنهاد می‌کند در مورد آن موضوع غیراخلاقی است... اگر در گوگل جستجو کنید و رفتار خاصی نشان دهید، نتایج گوگل بر اساس آن رفتار شما چیده می‌شود و همینطور در هر شبکه اجتماعی دیگر... (فراموش نکنید این روزها داغ‌ترین مبحث در رشته کامپیوتر، Machine Learning است)
من این نکات را در اکثر کلاس‌ها به فراخور بحث می‌گویم و معمولاً بعد از آن چنین ایمیل‌هایی دریافت می‌کنم:
فراموش نکنید که اگر هنگام جستجو در گوگل، در پروفایل جیمیل خود لاگین باشید، گوگل به طور پیشفرض، تاریخچه جستجوهای شما را نگه می‌دارد و نسبت به آن، جستجوها را برای شما بهینه می‌کند.
۴- امکان SafeSearch (جستجوی مناسب و امن) را در گوگل فعال کنید.
یکی از بخش‌هایی که ممکن است جوانان مظلوم ما را یک لحظه از مسیر منحرف کند، همان جستجوی گوگل است. به خصوص بخش جستجوی عکس آن. مثلاً یک جوان مظلوم (واقعاً همه انسان‌ها از طرف غرب وحشی با آن آزادی حیوانی‌شان مورد ظلم هستند) در بخش جستجوی عکس گوگل دنبال یک عکس برای طراحی کارت ویزیت و امثالهم می‌گردد، یک دفعه یک عکس می‌آید که انسان ابتدا فکر می‌کند عکس حیوان است، اما بعد می‌بیند نه یک انسان غربی غرق‌شده در هوا و هوس است!
از آن بدتر اینکه این روزها هر پدر و مادری برای فرزندش که شاید زیر ۱۰ سال سن داشته باشد یک تبلت یا گوشی خریده. اگر آن بچه‌ی مظلوم یک چیز ساده را هم در بخش جستجوی عکس گوگل جستجو کند، ممکن است چنین تصاویری را ببیند!
به هر حال، اگر می‌خواهید از شر این نوع نتایج در امان باشید، امکان Safe Search را در گوگل On کنید. این امکان به تشخیص گوگل، تمام محتوای غیراخلاقی را از نتایج کاربر حذف می‌کند و حتی اجازه جستجوی کلمات خیلی غیراخلاقی را نمی‌دهد.
جالب است که جدیداً بسیار بهتر عمل می‌کند و می‌شود گفت نتایج، پاک شده است. ظاهراً الگوریتم تشخیص برهنگی که جدیداً یکی از بهترین نسخه‌هایش توسط برنامه‌نویس‌ها نوشته شده، به کار گرفته می‌شود.
برای فعال کردن امکان Safe Search به Search Settings بروید:
و نه تنها تیک گزینه Safe Search را بزنید، بلکه روی Lock SafeSearch هم کلیک کنید تا در همه دامنه‌ها و زیردامنه‌های گوگل نیز این امکان فعال شود و نتایج بد نمایش داده نشود:
گاهی هم این امکان Instant Search (جستجوی بلادرنگ) کاربر را منحرف می‌کند؛ اگر خواستید مثل من آن را هم Never show instant results کنید. (مثلاً من در کلاس‌ها گاهی روی سیستم مدرس که همه در حال مشاهده هستند، یک کلمه را جستجو می‌کنم، همینطور که دارم تایپ می‌کنم ممکن است قبل از اینکه کلمه کامل شود، یک کلمه بد به دست آید و یک سری نتایج را نشان دهد که دانشجوها ذهنشان منحرف شود...)
۵- مدیران سایت‌ها اطلاعاتی در مورد شما دارند.
این موضوع را در مطلب «مدیران سایت‌ها چه چیزهایی در مورد کاربرانشان می‌دانند؟ (آیا آدرس منزل و اسم ما روی اینترنت قابل دستیابی است؟)» به طور کامل توضیح داده بودم. به هر حال، دقت کنید که مدیران سایت‌ها یک سری اطلاعات که ممکن است شما دوست نداشته باشید بدانند، در مورد شما می‌دانند. پس در سایت‌های خاص با احتیاط رفتار کنید.
۶- خدا اطلاعاتی در مورد شما دارد!
در آخر هم فراموش نکنیم که با هیچ ترفندی نمی‌شود رفتار و تاریخچه عملکرد و... را از خداوند مخفی کرد.
آیه ۱۸ سوره فاطر یک کلمه دارد که تن انسان را می‌لرزاند:
وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَإِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَى حِمْلِهَا لَا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى إِنَّمَا تُنْذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَمَنْ تَزَكَّى فَإِنَّمَا يَتَزَكَّى لِنَفْسِهِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ ﴿۱۸﴾
هیچ کس (در قیامت) بارِ دیگری را حمل نمی‌کند! اگر از کسی خواسته شود که بار او را حمل کند، چنین کاری را نمی‌کند حتی اگر آن شخص از خویشاوندان او باشد! تو (ای پیامبر) فقط کسانی را انذار می‌دهی که از پروردگارشان «در نهان» می‌ترسند. هر کس به دنبال پاکیزگی برود، خودش را پاکیزه کرده و سرانجام کارها به سوی خداست.
اینکه انسان در بین مردم از خدا بترسد هنر نیست، اینکه در نهان از خدا بترسد ارزشمند است.
شاید بد نباشد که مثل من در گوشه و کنار اتاق، جملات بازدارنده بزنید؛ مانند این جمله دوست‌داشتنی که چند وقت پیش نوشتم و به دیوار متصل کردم:
او می‌بیند و شاهد است...
و یا این جمله که مقابل چشمم است: مَا الْمُجَاهِدُ الشَّهِيدُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَعْظَمَ أَجْراً مِمَّنْ قَدَرَ فَعَفَّ (مجاهدِ شهید در راه خدا اجرش از کسی که توانایی گناه داشته باشد اما گناه نکند بیشتر نیست!)
(در اطراف من بیشتر از ۲۰ جمله که اکثراً با خط خودم نوشته‌ام متصل است که طبیعتاً روزی چند بار ناخواسته آن‌ها را مرور می‌کنم و کسی شک ندارد که این مرورها مؤثر است)
موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند
Nima: