مرد اول جلوه‌های ویژه جهان، بچه آبادان است

كمتر كسى در ایران مى‌داند كه فیلم‌هایى مانند «۱۰۱ سگ خالدار»، «Buddy»، «كینگ كونگ»، «وقایع نگارى نارنیا» و اخیراً «كازینو رویال» با كمك یك استاد دانشگاه ایرانى ساخته شده‌اند. او در تولید بعضى از فیلم‌هاى پرطرفدار سینمایى و تلویزیونى مستقیماً نقش داشته است. دكتر جهانگیر عیسى‌پور، استاد دانشگاه «تیمز ولى» لندن، متولد آبادان است. سال ۱۹۸۴ به انگلیس رفته و در زمینه هنر تحصیل كرده، لیسانس مهندسى اسپشل افكت (جلوه‌هاى ویژه) از دانشگاه «سوث بنك» لندن، فوق لیسانس انیمیشن (پویانمایى) از دانشگاه «سنترال سنت مارتین» و دكتراى انیمترونیكس از دانشگاه «سوث بنك» گرفته است.

دكتر عیسی‌پور كه چندی پیش به ایران آمده، در گفت‌وگو با «شرق» گفته است: به لحاظ علمى و آكادمیك، اولین فردى بودم كه مقطع فوق لیسانس انیمترونیكس را یك رشته آكادمیك كردم چون اولین PHD (دكترا) در این زمینه را در دنیا من گرفتم كه طبیعتاً شروع بسیار سختى داشت ولى كم كم مقالات و سمینارهاى من باعث شد كه این رشته جا بیفتد و تثبیت شود. البته الان در هیات علمى به این نتیجه رسیده ایم كه رشته انیمترونیكس باید از مقطع لیسانس شروع شود و طراحى دوره لیسانس این رشته به عهده من بوده كه سال ۲۰۰۷ در دانشگاه «تیمز ولى» لندن در كنار فوق لیسانس این رشته به مدیریت خودم شروع خواهد شد.

«انیمترونیكس» یك واژه ادغامى است كه از «انیمیشن» و «الكترونیكس» گرفته شده، و تركیبى از دو واژه در دو حوزه مختلف است. به اجسام یا موجودات زنده سه بعدى گفته مى‌شود كه به صورت زنده حركت بكنند و در زمان واقعى از آنها فیلمبردارى شود و ساختار حركتى آنها به وسیله مكانیسم‌هاى درونى الكترونیكى و مكانیكى به وجود آمده باشد. در ابعاد بزرگترى كه بخواهیم انیمترونیكس را بسازیم معمولاً شخص طراح انیمترونیكس یا یك هنرپیشه (وگاهى چند نفر) در قالب پوست آن مخلوق یا جسم سه بعدى مى‌رود و به صورت سه بعدى آن را حركت مى‌دهد.

جلوه‌هاى ویژه فیلم ارباب حلقه‌ها را مى‌توان زیر مجموعه انیمترونیكس دانست به این صورت كه صحنه‌هایى در زمان واقعى گرفته شده و با یك پدیده انیمترونیكسى ادغام شده ولى در فیلم «كینگ كونگ» كاملاً از انیمترونیكس استفاده شده است. باید بگویم كه یكى از شاگردان دوره فوق لیسانس من به نام پیتر ریچاردسون دست اندركار طراحى‌هاى فیلم و ساختن بدن كینگ كونك بوده و در واقع پایان نامه اش را درباره بخشى از این فیلم نوشته است.

یكى دیگر از فیلم‌هایى كه من هم به طور مستقیم در ساخته شدنش نقش داشتم فیلم «۱۰۱ سگ خالدار» بود كه در آن كاملاً از انیمترونیكس استفاده شد. بعضى از سگ‌هاى این فیلم در ابعاد بسیار بزرگى ساخته شده اند به صورتى كه ۳ نفر بتوانند در داخل آن جاى بگیرند و آن را به حركت دربیاورند. بعداً از CGI استفاده كردیم تا ابعاد آنها را تا حد یك سگ طبیعى كوچك كنیم. یكى دیگر از فیلم‌هایى كه من به عنوان طراح انیمترونیكس در ساخته شدنش دست داشتم «Buddy» بود كه بیشتر در زمینه ساختار صورت و میمیك صورت طراحى مى‌كردم.

در فیلم «جیمز باند» جدید («كازینو رویال») كه این روزها در لندن ساخته مى‌شود هم كار كرده ام كه به خاطر رعایت مسایل كپى رایت توضیح زیادى نمى توانم بدهم. انیمترونیكس به آن معناى گسترده در این فیلم نقشى مستقیم ندارد اما انفجارهایى صورت مى‌گیرد كه ایده‌ها و طراحى این انفجارها بر عهده انیمترونیكس است. البته ما بیشتر نقش مشاور را در این فیلم ایفا مى‌كنیم. مدتى پیش هم فیلمى به نام «نارنیا» اكران شده كه در آن هم دستى داشتم.

جوانان ایرانى كه من دیده‌ام فیلم‌هاى غربى و‌ هالیوودى را كه از تكنولوژى‌هاى روز دنیا چون انیمترونیكس استفاده كرده اند، به خوبى مى‌شناسند. اما وقتى بحث فیلم‌هاى ایرانى مطرح مى‌شود حتى دوست ندارند نام هنرپیشه‌هاى ایرانى را بدانند چه برسد به اینكه نام تهیه كننده یا فیلمنامه نویس آن را بخواهند بدانند. و این هم بیشتر به دلیل نوع فیلمنامه نویسى ما در ایران است و از نظر من فیلمنامه‌هایى كه امروز در سینماى ایران نوشته مى‌شوند مسئول اصلى به وجود آمدن این فاصله بزرگ بین مخاطبان نسل جوان و نسل پیشین است.

اگر در ایران فیلمى تاریخى ساخته مى‌شود، مخاطب جوان را كمتر مى‌تواند جذب كند و بیشتر مخاطبان آن افراد مسن تر و یا روشنفكران هستند. با كمك انیمترونیكس مى‌توان در ایران هم فیلم‌هاى تاریخى ساخت كه جوانان را نیز جذب كند.