چرا از فایر فاكس استفاده می‌كنم؟!

امروزه از اینترنت می‌توان به صورتهای مختلف استفاده کرد: در آن دنبال منابع علمی گشت، با آن سرگرم شد یا از آن راه و رسم کسب و کار بهتر را آموخت و … . فارغ از علت نیاز به استفاده از اینترنت، برای وبگردی لازم است ابزارهای نرم‌افزاری خاصی را به کار بگیریم. مرورگر یا بــِــرَوزر یکی از آن ابزارهایی است که در بهینه کردن عملکرد ما و میزان استفاده‌ای که می‌توانیم از اینترنت بکنیم نقش مهمی دارد. اگر این واژه برایتان ناآشناست اشاره می‌کنم که مرورگر همان برنامه‌ی کامپیوتریی است که شما برای خواندن این صفحه از آن استفاده می‌کنید. همان اینترنت اکسپلورر احتمالاً، همان که با کلیک بر روی آن آیکون e آبی رنگ اجرا می‌شود، همان که …! همان که خودتان می‌دانستید یا اگر نمی‌دانستید امیدوارم تا حالا متوجهش شده باشید!

به هر صورت من مدتهاست از برنامه‌ی دیگری برای وبگردی استفاده می‌کنم که اسمش فایرفاکس است (برای اطلاعات بیشتر در مورد اسم این برنامه اینجا را ببینید) و فکر می‌کنم استفاده از این برنامه باعث شده بتوانم از اینترنت خیلی بهتر استفاده کنم. این که چرا من فکر می‌کنم استفاده از این برنامه باعث استفاده‌ی مفیدتر و بهترم از اینترنت شده سؤالی است که ممکن است پاسخش باعث شود شما هم -حتی اگر یک کاربر تازه‌کار کامپیوتر باشید- مثل من از این برنامه استفاده کنید. خواهش می‌کنم سعی کنید با حوصله نوشته‌ی من را که سعی کرده‌ام تا حد امکان ساده و غیرفنی تهیه‌اش کنم بخوانید تا اگر متقاعد شدید که شما هم باید از این برنامه استفاده کنید روش دریافت این برنامه از اینترنت و نصب آن را هم یاد بگیرید.

اما چرا من از مرورگر پیش‌فرض ویندوز استفاده نمی‌کنم یا به بیان بهتر چرا از فایرفاکس استفاده می‌کنم؟

۱- به خاطر این که فایرفاکس آبرویم را نمی‌برد!

محل کار قبلیم اینترنت نسبتاً سریع داشت و تقریباً تمامی کامپیوترهای موجود در آن به اینترنت به وصل بودند. مشکل بزرگی که برای خیلی از کاربران این کامپیوترها پیش می‌آمد آلوده شدن کامپیوترهایشان به برنامه‌های خرابکار مرموز بود. این برنامه‌ها که معمولاً در اثر وبگردیهای نامناسب و یا بر اثر بی‌احتیاطی و عملکرد نادرست در برخورد با پنجره‌های تبلیغاتی مشکوک روی سیستمها نصب می‌شوند، کارهایی می‌کنند که کاربر را آشفته و عصبی می‌کند. مثلاً در مواقعی که از کامپیوتر استفاده نمی‌شود ممکن است باعث باز شدن خود به خودی پنجره‌هایی با محتوای نامناسب شوند (تصورش را بکنید که این اتفاق در حالی که جلسه‌ای جدی و با حضور ازمابهتران در اتاقتان در حال برگزاری است و در برابر چشمان خمار و خواب‌آلود آقایان یا حتی بدتر خانمهایی که اصلاً به حرفهای گوینده گوش نمی‌کنند و روی در و دیوار و احتمالاً صفحه‌ی مونیتور روشن شما دنبال سرگرمیی می‌گردند تا از آن خماری نجات پیدا کنند بیفتد)، ممکن است صفحه‌ی ابتدایی مرورگر کامپیوترتان را روی صفحه مزاحم یا نامناسبی تنظیم کنند که هر چه تغییرش می‌دهید باز هم به حالت اول برمی‌گردد (و وقوع اتفاقاتی از این دست باعث می‌شود که شما علی‌رغم جذبه و ابهتی که با سالها کم‌محلی به تمامی کارمندان پایین‌دستتان به آن دست پیدا کرده‌اید مجبور شوید با تکنیسین کم‌اهمیت و خرده‌پای کامپیوتر شرکتتان ندار شوید و حتی مجبور شوید هوای طرف را هم داشته باشید تا از این قضیه جایی چیزی نگوید)، ممکن است باعث شوند با وجود آن که آدرسهای سایتها را درست تایپ می‌کنید به جای سایت اصلی به سایتها و صفحات نامربوط هدایت شوید، ممکن است روی نوار ابزار مرورگرتان آیکونهای مزاحمی ظاهر شوند که کلیک بر روی آنها موجب وقوع اتفاقات ناهنجار می‌شود و … . اکثر این برنامه‌ها در هنگام روشن شدن کامپیوتر و بالا آمدن ویندوز خود به خود اجرا می‌شوند و خلاصی از دستشان -به لحاظ عمکرد ویروس مانندشان- گاهی حتی با نصب مجدد ویندوز هم امکان‌پذیر نیست.

فایرفاکس قابلیتهای ویژه‌ای برای جلوگیری از وقوع آن گونه اتفاقات ناگوار دارد. به عنوان نمونه این نرم‌افزار از باز شدن پنجره‌های مشکوک و مزاحم به صورت هوشمندانه جلوگیری می‌کند. در ضمن به لحاظ ساختاری، امکان نصب اتوماتیک برنامه‌های خرابکار از طریق آن وجود ندارد. همچنین فایرفاکس قابلیتهایی دارد که به شما کمک می‌کند رد وبگردیهای خود را آسان‌تر و سریع‌تر پاک کنید (برای آموختن روش این کار قسمت آخر این نوشته را ببینید). به همین لحاظ پیشنهاد من به شما این است که پیش از آن که کامپیوترتان در آستانه‌ی به باد دادن شرف و آبرویتان قرار گیرد تا مجبور شوید منّت تکنیسینهای بی‌مقدار کامپیوتر شرکتتان را بکشید تا مشکل شما را حل کنند به آنها دستور دهید که در اسرع وقت برایتان نرم‌افزار فایرفاکس را نصب کنند، آن را مرورگر پیش‌فرض سیستمتان کنند و روش استفاده از آن را به شما بیاموزند. در ضمن عادت کنید که هر گاه با اینترنت کار دارید صرفاً برنامه‌ی فایرفاکس را بازکنید و حتی روش نصب آن را بر روی کامپیوتر خانگیتان -که البته کار چندان سختی هم نیست- از مسئول کامپیوترتان بیاموزید.

۲- به خاطر این که فایرفاکس خوشدست‌تر است

فرض کنیم شما وسط آن استفاده‌های درست و منطقیتان از اینترنت هستید. به عنوان نمونه دارید دنبال منابع علمی مربوط به کارتان می‌گردید و اتفاقاً از طریق یک سایت جستجو به چند نتیجه‌ی خوب رسیده‌اید. چطور آن نتایج را بررسی می‌کنید و مطالبشان را می‌خوانید؟ یک راه این کار آن است که یکی یکی روی نتایج به دست آمده کلیک کنید و بعد در صورتی که نتیجه، دلخواه شما نبود برگردید و بقیه‌ی مطالب را بررسی کنید. مشکل بزرگ این روش آن است که صفحات سایتهای مختلف با سرعتهای مختلفی بارگذاری می‌شوند و شما باید منتظر بمانید تا صفحه‌ی مورد نظرتان به اندازه‌ای که بتوانید مطالبش را بخوانید بارگذاری شود. روش بهتر آن است که چندین صفحه را به صورت همزمان در چند پنجره‌ی مجزا باز کنید و بازبینی آن صفحه‌ای را که زودتر بارگذاری می‌شود زودتر شروع کنید. اما تصورش را بکنید که جابه‌جایی بین پنجره‌ها آن هم بالای سه یا چهار پنجره چه کار ملال‌آور و پردردسری می‌تواند باشد.

نرم‌افزار فایرفاکس می‌تواند به طور همزمان چندین صفحه یا سایت را در یک پنجره به شما نشان دهد و در آن امکانات خاصی هم برای گردش آسان در صفحات باز در نظر گرفته شده است. معمولاً اگر دکمه‌ی وسط موس کامپیوترتان توسط نرم‌افزار دیگری استفاده نشود می‌توانید از آن برای بازکردن لینکها (متنها یا تصاویری که با کلیک بر روی آنها به صفحات یا سایتهای دیگر هدایت می‌شوید) در صفحات جدید استفاده کنید. بعضی از لینکها طوری طراحی شده‌اند که اگر بر روی آنها کلیک کنید صفحه‌ی مقصد برایتان در پنجره‌ی جدیدی باز می‌شود. می‌توانید فایرفاکس را طوری تنظیم کنید که حتی در مورد این گونه لینکها هم برایتان پنجره‌ی جدیدی باز نکند و آنها را در یک صفحه یا نما یا به اصطلاح تب جدید به شما نشان دهد.

جستجوی متن در صفحات با استفاده از فایرفاکس بسیار آسان‌تر از مرورگر پیش‌فرض ویندوز است. وقتی شما تصمیم می‌گیرید در یک صفحه دنبال یک کلمه‌ی خاص بگردید فایرفاکس به جای آن که یک پنجره‌ی آزاردهنده که روی مطالب صفحه را می‌پوشاند و مانع کار با متن می‌شود به شما نشان دهد امکانات جستجو را پایین صفحه در اختیارتان می‌گذارد و شما با استفاده از آن می‌توانید به آسانی و بدون مزاحمت در متن صفحات جستجو کنید.

جستجو در اینترنت هم با فایرفاکس آسان‌تر است. بالای پنجره‌ی فایرفاکس یک نوار جستجوی سریع تعبیه شده که با استفاده از آن بدون نیاز به مراجعه‌ی مستقیم به صفحات اول سایتهای جستجوی معروف مثل یاهو و گوگل می‌توانید در آنها جستجو کنید. جستجو به این روش، مختص سایتهای معروف جستجو نیست و شما می‌توانید در مجموعه‌ی گسترده‌ای از منابع همانند دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا، سایت فرهنگ لغات انگلیسی وبستر، یک بانک اطلاعاتی مشهور از اطلاعات فیلمها و کلی سایت و منبع دیگر به همان آسانی از طریق فایرفاکس جستجو کنید. تعداد منابع پیش‌فرض جستجوی آسان فایرفاکس کم است اما می‌توانید با مراجعه به این صفحه با چند کلیک منابع مورد نظر خود را به آن اضافه کنید.

امکانات فایرفاکس به وسیله‌ی برنامه‌های کوچکی که اکستنژن یا افزونه نامیده می‌شوند بیشتر هم می‌شود. شما می‌توانید با مراجعه به این صفحه به آسانی ِ یکی دو کلیک افزونه‌های مختلفی را دریافت و نصب کنید. بعضی از این افزونه‌ها کمک می‌کنند تا داونلود اطلاعات از سایتها آسان‌تر شود. مثلاً افزونه‌هایی وجود دارند که فرایند پیدا کردن آدرس دریافت فایلهای ویدئویی یا تصاویر متحرک از نوع فلش را که معمولاً لینک مستقیم دریافت آنها ارائه نمی‌شود آسان می‌کنند (اینجا را ببینید). افزونه‌هایی هستند که نوار ابزارهایی با کارایی ویژه به فایرفاکس اضافه می‌کنند. بسیاری از موتورهای جستجو نوار ابزار ویژه‌ای برای فایرفاکس طراحی کرده‌اند که امکانات آنها را به آسانی در اختیار کاربر می‌گذارد (اگر خواستید نوار ابزار گوگل برای فایرفاکس را نصب کنید بهتر است قسمت ب این نوشته را ببینید). افزونه‌های فایرفاکس بسیاری از فکرها و ایده‌هایی را که با صفحات اینترنتی مرتبطند پیاده‌سازی کرده‌اند.

۳- به خاطر این که فایرفاکس آسان‌تر به شکلی در می‌آید که من دوست دارم

محیط فایرفاکس فوق‌العاده انعطاف‌پذیر است. من می‌توانم نوار ابزارها، جای خیلی از المانها و کنترلها و قیافه‌ی کلی آن را به دلخواه خودم تنظیم کنم. پوسته‌های زیادی برای فایرفاکس ساخته شده که می‌تواند جوابگوی سلایق مختلف باشد و البته دریافت و نصب آنها نیز کار آسانی است. کافی است به این صفحه مراجعه کنید و از میان مجموعه‌ی بزرگ پوسته‌های آن، پوسته‌ی دلخواهتان را انتخاب کنید.

۴- به خاطر این که فایرفاکس قابلیتهای فنی بالاتری دارد

احتمالاً اسم دامنه‌های فارسی به گوشتان خورده، نام دامنه یا دومین تقریباً همان قسمت اول و اصلی آدرس اینترنتی سایتهاست. مثلاً نام دامنه‌ی اینجا gozir.com است. تا همین چند وقت پیش از لحاظ فنی امکان تعریف دامنه‌هایی با حروف فارسی که احتمالاً فارسی‌زبانها آنها را راحت‌تر حفظ می‌شوند وجود نداشت. مثلاً من نمی‌توانستم اسم اینجا را به صورت «گزیر.ایران.ir» ثبت کنم. اما جدیداً این امر امکانپذیر شده و شما مثلاً می‌توانید با تایپ آدرس شرکتگازاستانمرکزی.ایران.ir (به همین صورت یعنی سر هم و بدون فاصله) به سایت شرکت گاز استان مرکزی وارد شوید اما به شرط آن که مرورگرتان از این نوع اسمهای دامنه پشتیبانی کند و جالب است بدانید که نسخه‌ی فعلی مرورگر پیش‌فرض ویندوز به صورت عادی از این نوع اسمهای دامنه پشتیبانی نمی‌کند و از این رو برای استفاده از این قابلیت باید از مرورگری مثل فایرفاکس استفاده کنید.

غیر از این، فایرفاکس قابلیتهای فنی اختصاصی دیگری هم دارد. مثلاً با تکیه بر یکی از همین قابلیتهای ویژه موتور جستجوی گوگل می‌تواند نتایج جستجو را در لحظاتی که کاربر از خط اینترنتش استفاده نمی‌کند (احتمالاً کسرهایی از ثانیه کافی است) به اصطلاح پیشخوانی کند و به این طریق سرعت نمایش نتایج را بالا ببرد (اطلاعات فنی مربوطه را در اینجا ببینید).

۵- به خاطر خیلی چیزهای دیگر از فایرفاکس استفاده می‌کنم

فایرفاکس قابلیتهای گوناگون دیگری دارد که هر کدام می‌تواند حتی به تنهایی یکی از دلایل استقبال هر کاربر خاص از آن باشد. قابلیتهایی که به مرور زمان به آنها پی خواهید برد: قابلیتهایی برای سازماندهی بهتر نشانیهای اینترنتیی که برای مراجعه‌ی بعدی علامتشان می‌زنید، قابلیتهایی برای آگاهی آسان‌تر از به‌روز شدن وبلاگها و سایتهای خبری، امکان نگهداری تاریخچه‌ی داونلودهای اینترنتی، امکان مشاهده‌ی یکجای اطلاعات صفحات وب و … .

علاوه بر آن، فایرفاکس نرم‌افزاری است که می‌تواند غیر از ویندوز روی سیستم عاملهای دیگر نیز اجرا شود. از این رو اگر روزی مجبور شدید در محل کارتان از به اصطلاح سیستم عامل ملی استفاده کنید می‌توانید مطمئن باشید که فایرفاکس با تمام قابلیتهایش روی آن سیستم عامل نیز در دسترستان خواهد بود (اما مرورگر پیش‌فرض ویندوز یا همان اینترنت اکسپلورر این گونه نیست).

دریافت و نصب فایرفاکس

اگر تا به حال متقاعد شده‌اید که فایرفاکس ممکن است مرورگر دلخواه شما نیز باشد می‌توانید با مراجعه به این صفحه و انجام مراحل زیر آن را دریافت کنید (یکی از طرفداران فایرفاکس گفته: «اینترنت اکسپلورر فقط به درد داونلود کردن فایرفاکس می‌خورد!») و با نصب آن بر روی کامپیوترتان استفاده از آن را آغاز کنید: