یا نورالمستوحشین
"هذا بیانٌ للناس و هدیً و موعظةٌ للمتقین" آل عمران/ 138
روش های تفسیر:
1_ تفسیر ادبی: روشی است که مفسر با بهره گیری از علوم و قواعد ادبی، قرآن را تفسیر می کند. مانند: جوامع الجامع طبرسی
2_تفسیر عقلی و اجتهادی: روشی است که مفسر در عین اینکه به روایات تفسیری تقیِّد خاصی دارد، تأمل، تدّبر و اجتهاد را پایه و اساس فهم آیات و استخراج معانی آن ها قرار می دهد و قرآن را تفسیر می کند. مانند: "تفسیر المیزان" علامه محمد حسین طباطبایی(ره) و "التبیان فی تفسیر القرآن طوسی(ره)"
3_ تفسیر اشاری: عبارت است از روشی است که صوفیه در تفسیر قرآن از آن بهره می جویند و فلسفه نامگذاری به "اشاری" آن است که ظواهر آیات به معنای مورد نظر آنان اشاره دارد. برخی از مفسران، تفسیر اشاری را با سه شرط مقبول دانسته اند: اول، مفاد تفسیر اشاری با ظواهر و محکمات قرآن و نظم ادبی آن منافات نداشته باشد. دوم، ادعا نشود که تنها مراد از آیه، مفاد تفسیر اشاری استو ظاهر آیه مورد نظر نیست. سومف باید تفسیر اشاری همراه با شاهد شرعی و قرینه معتبر خارجی باشد که آن را تأیید کند.
از کسانی که با این روش قرآن را تفسیر کرده اند می توان نظام المعین حسن بن محمد نیشابوری صاحب کتاب "غرائب القرآن" را نام برد.
4_ تفسیر به رأی: عبارت از فهم معانی و مقاصد قرآن بر اساس نظر و اندیشه مفسر می باشد به گونه ای که محوریت استنباط بر عهده اندیشه می باشد. این روش در مقابل تفسیر نقلی یا مأثور قرار دارد. مانند تفسیر کبیر فخر رازی.
5_ تفسیر نقلی یا مأثور: عبارت از فهم آیات قرآن بر اساس شنیدن روایات پیامبر(صلی الله علیه و آله)و امامن معصوم (علیهم السلام) و یاران و اصحابشان می باشدکه با آن مقاصد قرآن را درک نموده و بر اساس آن تفسیر کرده اند. مانند:"درالمنثور" سیوطی و "نورالثقلین" عبدالعلی بن جمعه حویزی شیرازی
6_ تفسیر قرآن به قرآن: روشی است که مفسر به وسیله آن، معانی آیات قرآن را به کمک آیات مشابه که موضوع و محتوای آن ها یکسان یا نزدیک به هم است، استخراج کرده و قرآن را تفسیر می کند؛ از آن جمله می توان "تفسیر الهدایة" و "المیزان" را نام برد.
7_ تفسیر قرآن بر اساس کتاب، سنت و عقل: روشی است که مفسر با تمسک به قرآن، سنت مطهر و موهبت عقل، حقایق، معارف و مفاهیم قرآن را استخراج می کند. از نظر این دسته ا مفسران مراجعه نمودن به بیانات پیشوایان دین برای تفسیر قرآن در حقیقت مراجعه به خود قرآن است.
8_ تفسیر هرمونیک: عبارت است از روشی که فهم مفاهیم قرآن را از طریق رابطه متن قرآن با واقعیت های مکانی و زمانی و فرهنگ حاکم هر زمان صورت می گیرد. این روش زمانی پا به عرصه تفسیر نهاد که کتاب مقدس را با این روش تفسیر نموده تا شبهاتی همچون تثلیث و... را حل نماید. در بین مسلمانان، نیز در آثار توسط اساتید زبان عرب مطرح شد و سپس به طور ناقص و نارسا به آثار فارسی انتقال یافت.

در کتاب های مسبوط از روش های دیگری همچون تفسیر شهودی یا اشراقی و تفسیر رمزی و... نام برده شده است.
انواع تفسیر:
دو شیوه اساسی برای بررسی، تبیین و تفسیر آیات الهی بین مفسران وجود دارد:
1_ تفسیر تربیتی: آیات الهی بر اساس ترتیبی که در قرآن کریم آمده است، مطالعه و بررسی می شود که مفسر از ابتدای قرآن، به ترتیب آیه به آیه پیش رفته و معنای هر آیه را با ملاحظه سیاق و ارتباط آن آیه با آیات دیگر تفسیر می کند. این شیوه از قدیم بین مفسران بزرگ معمول بوده و تفاسیر زیادی از جمله : تبیان، مجمع البیان، نورالثقلین، المیزان و... با این شیوه نگارش شده است.
2_ تفسیر موضوعی: در این روش مفسر به دنبال یک موضوع از موضوعات قرآنی، آیات الهی را در کل قرآن ، مطالعه و بررسی می کند؛ مثلاً اگر مفسر در پی شناخت توحید در قرآن است، با استفاده از این روش تمامی آیات مربوط به این موضوع را جمع آوری و همه را یک به یک بررسی می کند تا به نظریه قرآن در آن موضوع برسد.
بنابراین این روش پاسخگوی نیازهای نظام یافته درباره اسلام و مفاهیم قرآنی است که موضوعاً تحقیق و بررسی می شوند. از مفسران معاصر که به این روش قرآن را تفسیر نموده اند می توان آیة الله ناصر مکارم شیرازی، آیة الله عبدالله جوادی آملی و آیة الله جعفر سبحانی را نام برد.
برخی از مفسران معاصر:
سید محمدباقر حجتی و عبدالکریم بی آزار شیرازی "تفسیر کاشف" ، سید محمود طالقانی "پرتوی از قرآن"، آیة الله عبدالله جوادی آملی"تسنیم"، سید محمد تقی مدرسی" تفسیر هدایت"، محسن قرائتی" تفسیر نور" و استاد شهید مرتضی مطهری نوشته ها و یادداشت های پراکنده ای در زمینه تفسیر از وی به جا مانده که در بیش از ده جلد به چاپ رسیده است.