چند پیشنهاد به دوستانی که آموزش ویدئویی تهیه می‌کنند

این چند روز خیلی اتفاقی، تعدادی از دوستان آموزش‌های ویدئویی‌ای در زمینه میکس و مونتاژ تهیه کرده بودند و لینک داده بودند که همه دانلود کنند.
مشکلی که همه این دوستان با آن مواجه هستند، حجم نهایی فایل تصویری هست.
این فایل‌ها معمولاً بسیار حجیم خواهند شد و طبیعتاً در ایران که اکثر کاربران، اینترنت دیال‌آپ دارند، دانلود آن‌ها براشان بسیار وقت‌گیر، هزینه‌بر و در نتیجه غیرممکن است!
شرایط، زمانی بدتر می‌شود که این فایل ویدئویی روی هاست‌هایی مثل RapidShare آپلود شود که اگر اتصال به اینترنت، وسط دانلود قطع شود، باید دوباره شروع به دانلود کرد.
به همین خاطر است که کاربران ترجیح می‌دهند آموزش‌ها به صورت «متن + عکس» تهیه شود که خیلی سریع‌تر دانلود شده و قابل پرینت گرفتن هم باشد.

به هر حال، پروسه تهیه آموزش ویدئویی سریع‌تر است و می‌شود نکات بیشتری گفت. بنابراین نمی‌توان پیشنهاد داد آموزش ویدئویی تهیه نکنید.

به نظرم رسید به دوستانی که این نوع ویدئوهای آموزشی را تهیه می‌کنند، نکاتی را یادآور شوم.

نکته مهم این است که:
حجم زیاد بعضی ویدئوها به خاطر صدایی است که روی ویدئو ضبط می‌شود. یعنی صدای آموزش‌دهنده.
اگر این نوع آموزش‌ها بدون صدا ضبط شوند و بعد، توسط نرم‌افزار Winrar فشرده شوند، متوجه خواهید شد که حجم نهایی فایل، بسیار کاسته خواهد شد.

دلیلش هم این است که وقتی با محیط یک نرم‌افزار کار می‌کنید، تمام محیط مثل یک فیلم سینمایی تغییر نمی‌کنند. فقط موس شماست که از جایی به جای دیگر حرکت می‌کند. پس در اکثر مواقع، فقط کافی است که حرکت موس در جایی ذخیره شود و از فریم‌های مشابه، بقیه تصویر (یعنی محیط نرم‌افزار مورد بررسی)، بازسازی شود.
طبیعتاً آموزش، بدون صدا نمی‌شود. پس باید چه کار کرد؟
هر نرم‌افزاری که برای فیلمبرداری از صفحه مانیتور استفاده می‌کنید، باید بخشی برای تنظیمات صدا داشته باشد. باید کیفیت صدا را به حداقل برسانید.
متوجه خواهید شد که حجم فایل نهایی شما به حداقل ممکن خواهد رسید.
سپس با نرم‌افزار WinRar اقدام به فشرده سازی کنید.
توجه کنید که موقع فشرده‌سازی، Compression Method را Best تنظیم کنید تا حداکثر فشرده‌سازی صورت گیرد.

توصیه‌های دیگری نیز در این باره به نظرم می‌رسد:
- کمتر و سریع‌تر حرف بزنید!
باید در حین آموزش این نکته را فراموش نکنید که قرار است ویدئوی شما بر روی وب منتشر شود و حجم کم، مساوی است با مخاطب بیشتر.
از طرفی یک کلمه بیشتر صحبت کردن، مساوی است با اضافه‌تر شدن حجم فایل نهایی!
پس، سعی کنید سریع‌تر صحبت کنید و از گفتن نکات اضافی خودداری کنید.
نکات بیشتر و بی‌ربط نسبت به موضوع را به آموزش‌های اختصاصی دیگر موکول کنید.

- یک فیلمنامه داشته باشید.
اگر آموزش‌های سایت Total Training را مشاهده کنید و کمی دقت کنید به "دلیل شهرت" این سایت در تهیه آموزش پی می‌برید!
آموزش‌های این سایت، مو به مو طبق یک فیلمنامه تهیه می‌شوند. تمامی جملات تاتور (آموزش دهنده، Tutor) از پیش تعیین شده است. اگر می‌خواهد مثلاً ابزار Pen در Flash را یاد دهد، با آن یک دوچرخه می‌کشد که در مرحله بعد آن را متحرک کند. نه اینکه برای بخش متحرک‌سازی دوباره شروع کند یک آبجکت بسازد که متحرکش کند!! زمان در این مواقع نباید صرف چیزهای بی‌ربط شود.

- از نرم‌افزار Screen Flash استفاده کنید.

آپدیت: پیشنهاد می‌کنیم از نرم‌افزار Demo Builder استفاده کنید. آموزش کامل این نرم‌افزار در سایت وجود دارد:

چگونه ویدئوی آموزشی بسازیم؟ (راهنمای ساخت آموزش های ویدئویی تعاملی)

یکی از بهترین نرم‌افزارهایی که در زمینه فیلمبرداری از صحنه ماینتور دیده‌ام، همین نرم‌افزار است. سایت رسمی این نرم‌افزار که امکان دانلود نسخه آزمایشی را هم می‌دهد، این سایت است: http://unflash.com
فیلم ضبط شده با این نرم‌افزار با فرمت swf یا flv است و دقیقاً از الگوریتمی که در بالا گفتم استفاده می‌کند. یعنی حذف نقاط تکراری صحنه...
فایل خروجی این نرم‌افزار بسیار کم حجم است.
من 5 دقیقه فیلم در ابعاد 800 در 600 بدون صدا با این نرم‌افزار ضبط کردم و بعد از فشرده‌سازی Normal حجم 4.5 مگابایت را گرفتم.
حتماً این نرم‌افزار را امتحان کنید.
از آنجا که به صورت فریم به فریم فیلم را ضبط می‌کند، قابلیت‌های دیگری نیز خواهید داشت!
یعنی دقیقاً‌ همان کاری که در نرم‌افزار Adobe Flash می‌توانید انجام دهید، درباره پروژه‌های این نرم‌افزار هم می‌توانید انجام دهید. (اضافه کردن یک پیغام در بخشی از تصویر، حذف چند فریم و...)
به طور مثال، این آموزش را ببینید:
http://tutorials.aftab.cc/pinnacle/smart_video
یک فیلم 2 دقیقه‌ای با حجم 1.6 مگابایت. با کیفیت قابل قبول. به جای صدا از متن نوشتاری استفاده کرده‌ام.

- با فرمت avi و کیفیت کمتر فیلم بگیرید.
فرمت avi یکی از ویژگی‌هایی که دارد این است که امکان تعیین کیفیت به هر اندازه که خواستید را داراست، از طرفی نمی‌دانم چرا، اما پس از فشرده‌سازی بسیار کم‌حجم می‌شود.
بنابراین، اگر با کیفیت‌های پایین‌تر (که به کار شما لطمه نزند) فیلم بگیرید، حجم بسیار کمی را خواهید داشت.
به طور مثال من در این تاپیک:
http://www.aftab.cc/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=1639
یک فیلم 2.5 دقیقه‌ای با صدا و ابعاد 1024 در 768 با فرمت avi و کیفیت متوسط با نرم‌افزار SnagIt ضبط کرده‌ام که حجم فایل خروجی شده است 50 مگابایت که بعد از فشرده‌سازی فقط 1.5 مگابایت شده است! (به خاطر همان الگوریتمی که گفتم)
احتمال می‌دهم فایل avi خیلی بهتر فشرده می‌شود.

- رزولوشن را کمتر کنید و یا ابعاد پنجره نرم‌افزار مورد بررسی را.
همه نرم‌افزارهای ضبط تصویر این امکان را می‌دهند که مثلاً فقط از یک پنجره خاص فیلم گرفته شود.
اگر فقط با یک نرم‌افزار کار دارید،‌ و امکانش وجود دارد، ابعاد نرم‌افزار را کوچک کنید و فقط از همان پنجره فیلم بگیرید.
اگر با کل محیط ویندوز کار دارید، رزولوشن خود را 1024 در 768 قرار دهید.
این نکته را فراموش نکنید که ویدئوهایی که مثلاً 1024 در 768 باشند، برای کسانی که رزولوشن 800 در 600 دارند و حتی برای کسانی که رزولوشن 1024 در 768 دارند، مشکل‌زاست. چون معمولا نیمی از فیلم، بیرون از کادر مانیتور است و کاربر مجبور است فیلم شما را در حالت 90% یا کمتر ببیند که این کار به کیفیت نمایش تصویر کاملاً لطمه می‌زند.

- بدون صدا آموزش دهید.
اگر دلتان راضی می‌شود، بدون صدا فیلم بگیرید و جاهایی که نیاز است مطلبی گفته شود، روی فیلم بنویسید.
اگر از Screen Flash استفاده کنید‌، نوشتن در زمان خاصی از فیلم کاری ندارد. اگر از بقیه نرم‌افزارها مثل SnagIt استفاده می‌کنید، باید با یک نرم‌افزار مثل Movie Maker خود ویندوز که قابلیت تایپ فارسی به راحتی در آن وجود دارد و خروجی کم‌حجمی هم دارد، استفاده کنید.
اگر هم حوصله دارید، کار ضبط از صحنه مانیتور را کنار بگذارید و آموزش‌های حرفه‌ای‌تر با نرم‌افزار Flash تهیه کنید.
به این صورت که از زمان‌های مهم کار یک Print Screen می‌گیرید و مثلاً برای حرکت دادن موس از امکانات انیمیشن‌سازی در فلش استفاده کنید.
چیزی شبیه به این بنر تبلیغاتی که من تهیه کردم:



خیلی‌ها مخالف این نوع آموزش‌ها هستند، اما به نظر من، اینطوری دستتان خیلی بازتر است. (مثلاً می‌توانید از کاربر بخواهید از منوی x گزینه y را انتخاب کند و سپس ادامه آموزش را ببیند و به همین صورت کاربر را درگیر آموزش کنید...)
ضمن اینکه فایل نهایی حجمی در حد کیلوبایت دارد!

- و تیر خلاص، اینکه: آموزش ویدئویی تهیه نکنید!!!
شوخی نمی‌کنم! آموزش ویدئویی درست است که خیلی ویژگی‌های خوب دارد، اما به نظر من ضررهایش بیشتر از فوایدش است!
-- بزرگترین عیبش همان حجم زیادش است که خیلی از کاربران را بی‌نصیب می‌گذارد.
-- دومین عیبش این است که توسط موتورهای جستجو ایندکس نمی‌شود!
یعنی با نوشتن یک آموزش ویدئویی در حالی که می‌توانستید بسیاری از کاربران را از طریق جستجو روانه سایت خود کنید، این فرصت را از دست خواهید داد!
-- عیب بزرگ دیگرش این است که امکان پرینت گرفتن وجود ندارد! بسیاری از کاربران ترجیح می‌دهند یک آموزش را پرینت بگیرند و جایی آرشیو کنند یا از روی آن آموزش را انجام دهند به جای اینکه زول بزنند به مانیتور!

- در نهایت، یک چیز می‌ماند: آپلود بر روی اینترنت:
حتماً قبل از آپلود، مطلبی که در پست دانلود مستقيم از رپيدشير (Rapidshare) تا مرز 40 مگابايت نوشته‌ام را مطالعه کنید.
شما باید دلتان به حال دیال.آپی‌ها بسوزد. بنابراین، حتما جایی آپلود کنید که لینک مستقیم ارائه کند و یا با ترفندی که در مطلب بالا گفته‌ام، لینک مستقیم از فایل‌های آپلودی خود به دست آورید.


اگر من بخواهم از راه‌های بالا یکی را انتخاب کنم، با فرمت avi ، با صدا، با کیفیت کمتر و ابعاد 1024 در 768 از اسکرین، فیلم می‌گیرم و فشرده می‌کنم.

موفق باشید؛
حمید