سرعت سیستم‌تان پایین است؟ هارد خود را SSD کنید (هارد SSD بخریم یا نخریم؟)

سیستم دسکتاپ فعلی من با چهار گیگ RAM و CPU Core 2 Duo 2.4 تقریباً یک سیستم قدیمی به حساب می‌آید (هر چند که یازده سال پیش که ۳۰۰ هزار تومان بابت خرید این CPU دادم کمتر کسی جرأت خرید آن را داشت؛ به هر حال، فناوری است دیگر! امروز با دیروز قابل مقایسه نیست!). اما اخیراً در اجرای هفت هشت برنامه با هم کمی از نظر سرعت اذیت می‌کرد. بنابراین تصمیم به ارتقا گرفتم.

یک کاربر نامتخصص تصور می‌کند برای افزایش سرعت کامپیوتر باید از افزایش CPU و RAM شروع کرد؛ اما کسی که مطلب «فلسفه وجود RAM و Cache در کامپیوتر» که ده سال پیش نوشته بودم و همینطور مطلب مهم «داخل هارد دیسک چه می‌گذرد؟ (Inside Hard Disk)» را خوانده باشد می‌داند که اکثر وقفه‌های کامپیوتر به خاطر دو وقفه مهم در هارد است: درنگ دورانی و درنگ جابه‌جایی هِد. هارد دیسک به خاطر ماهیت آن که باید یک دیسک بچرخد و یک هِد خواندن و نوشتن جابه‌جا شود تا به بالای بیت مورد نظر برسد، وقفه‌ی فراوانی در انتقال اطلاعات به RAM ایجاد خواهد کرد.

اما هاردهای جدید که SSD یا Solid-State Drive (درایو حالت جامد) نامیده می‌شوند، ماهیتی شبیه به RAM و فلش‌مموری‌ها دارند؛ یعنی دیسک ندارند؛ بنابراین درنگ دورانی دیسک و درنگ جابه‌جایی هِد ندارند. با کاهش این وقفه‌ها سرعت خواندن و نوشتن در هاردهای SSD تا ده برابر هارد دیسک‌ها افزایش پیدا می‌کند.

بنابراین، من از تغییر هارد شروع کردم. یک هارد SSD با حجم ۱۲۸ گیگ (مارک سیلیکون پاور یا SP با توجه به مزایایی که نسبت به بقیه دارد) خریدم و آن را کلاً درایو ویندوز قرار دادم. چهار هارد دیگر در کنار آن قرار دارند که اطلاعات دیگرم بر روی آن‌ها قرار می‌گیرد. (با کمک نرم‌افزار revoSleep هاردهایی که نیاز ندارم را موقتاً خاموش می‌کنم که چرخش بی‌جهت آن‌ها برق اضافه مصرف نکند و مهم‌تر اینکه عمر آن‌ها را کاهش ندهد)

یک هفته می‌شود که ویندوز ده Build 1903 را روی آن نصب کرده‌ام. سرعت انصافاً ده برابر شده است. به ویژه اینکه من هیچ وقت کامیپوتر را Shut down نمی‌کنم بلکه Hibernate می‌کنم. Hibernate یعنی داده‌های روی RAM روی بخشی از درایو ویندوز کپی می‌شود و سپس سیستم خاموش می‌شود؛ وقتی دوباره روشن شد، آن داده‌ها دوباره به RAM منتقل می‌شود؛ پس اگر سرعت هارد خوب نباشد، ممکن است طول بکشد تا ویندوز بالا بیاید. اما الان با حضور SSD ویندوز در کمتر از ده ثانیه از حالت هایبرنِیت (با هفت هشت برنامه سنگین که باز هستند) آماده به کار می‌شود و این برای من که دائم باید در روز کامپیوتر را خاموش و روشن کنم فوق‌العاده است!

رسماً مثل این است که کل کِیس را یک نسل ارتقا داده‌ام. کاملاً رضایت‌بخش...

قدم بعدی تغییر هارد لپ‌تاپ مک‌بوک است (مطلب مرتبط: لپ تاپ اپل (MacBook) بخریم یا نخریم؟) اما دقت کنید که لپ‌تاپ با سیستم دسکتاپ فرق دارد. در کامپیوتر دسکتاپ، هاردهای دیگر در کنار هارد SSD هستند و برای فایل‌های غیرضروری به کار گرفته می‌شوند اما برای لپ‌تاپ باید یک SSD با حجم بالاتر گرفت چون نمی‌توان دو هارد را کنار هم قرار داد. (البته دو سه ماهی می‌شود که یک هارد اکسترنال Segate با حجم ۱ ترا با قیمت حدود ۶۰۰ هزار تومان گرفته‌ام که طبیعتاً USB3 است و سرعت بسیار بالایی دارد. [آن هارد سیگیت قبلی بعد از ده سال استفاده هر کاری کردم، هر چقدر دعا و نذر و نیاز کردم خراب نشد که نشد! مثل تراکتور کار کرد و هنوز هم به عنوان بک‌آپ از آن استفاده می‌کنم! فقط به خاطر USB2 بودنش مجبور به تعویض شدم] به هر حال، اگر نمی‌خواهید برای هارد SSD لپ‌تاپ خیلی هزینه کنید، اگر هارد اکسترنال دارید، می‌توانید یک هارد ۱۲۸ گیگ اس.اس.دی بگیرید که فقط سیستم عامل را میزبان باشد و داده‌های دیگر را روی هارد اکسترنال بریزید که البته عاقلانه به نظر نمی‌رسد و حداقل یک هارد ۲۵۶ گیگ SSD برای لپ‌تاپ لازم به نظر می‌رسد...)

خلاصه اینکه: اگر لپ‌تاپ یا کامپیوتر دسکتاپی دارید که سرعت پایین آن دارد شما را اذیت می‌کند، احتمالاً زمان انتقال شما به هارد SSD فرا رسیده... یک هارد برای سیستم عامل و همه برنامه‌هایی که نصب می‌کنید کافی است. داده‌های دیگر (مثل فیلم‌ها و...) نیازی نیست روی هارد SSD باشد. حتی اگر RAM کمی هم دارید (مثلاً ۲ گیگ) بهتر است به جای ارتقای رَم، هارد دیسک را ارتقا دهید چون سیستم عامل از چند گیگ از هارد شما به عنوان رَم استفاده خواهد کرد.

موفق باشید؛
حمید رضا نیرومند

ــــــــــــــــــــ

(افرادی که ده سال بعد این مطلب را می‌خوانند به ما خواهند خندید که داشتیم سرِ ۱۲۸ یا ۲۵۶ گیگبایت بودن هارد SSD بحث می‌کردیم! احتمالاً آن‌ها هاردهای کوانتومی با حجم‌های پتابایت و سرعت‌های ماوراء تصور ما خواهند داشت...)