ماهیت شوخ طبعی از دیدگاه خانم ها و آقایان

glasy_heart

اگر از خانم‌ها و آقایان سؤال کنید که چه خصوصیتی در همسرشان وجود دارد که بیش از هر چیز برایشان جالب و جذاب است، مطمئن باشید که هر دو جنسیت، شوخ‌طبعی را در ابتدای لیست خود قرار خواهند داد. این واژه آن‌قدر مورد استفاده قرار گرفته که در زبان انگلیسی سرواژه‌ای به صورت (GSOH) نیز برای آن ساخته‌اند.
هم خانم‌ها و هم آقایان، هر دو به یک میزان به دنبال یافتن حسّ شوخ‌طبعی در شریک زندگی خود هستند. به هر حال کاملاً طبیعی است که هر کس به دنبال همسری باشد که خوش‌مشرب، جذاب و خوشمزه باشد.
می‌توان گفت که این روزها شوخ‌طبعی به شکل مقوله‌ای درآمده که در میان عامۀ مردم رواج زیادی پیدا کرده است. لازم به ذکر است پژوهشگرانی که در مورد شوخ‌طبعی تحقیق و بررسی می‌کنند سال‌هاست که متوجه اختلافاتی در مورد مفهوم و کاربرد حسّ شوخ‌طبعی در میان خانم‌ها و آقایان شده‌اند. به این معنا که خانم‌ها علاقه دارند با مردی ازوداج کنند که بامزه باشد، و برایشان جک‌های خنده‌دار تعریف کند؛ این در حالی است که آقایان تمایل دارند با خانم‌هایی ازدواج کنند که به جک‌های مضحک و مسخرۀ آنها بخندند.
بر اساس اظهارات اریک برسلر، روانشناس دانشگاه مک مستر در کانادا، تعریف خانم‌ها و آقایان از حسّ شوخ‌طبعی به یک معنا نیست. او در تحقیقاتش که در جلد بعدی ماهنامۀ تکامل و سلوک انسانی به چاپ خواهد رسید، تعداد بسیار زیادی از خانم‌ها و آقایان را مورد پرسش قرار داده است. این افراد پاسخ‌های جالبی به سؤال‌های پژوهشگران داده‌اند. برسلر و تیمش به این نتیجه دست پیدا کرده‌اند که خانم‌ها بیشتر به دنبال مردی هستند که "تولیدکنندۀ" شوخی باشد و آقایان نیز بیشتر به خانم‌هایی گرایش دارند که با روی باز از شوخی آنها "استقبال" کنند.
جفری مولر، روانشناس در رشد تکاملی انسان در دانشگاه نیومکزیکو و نویسندۀ کتاب "ذهنیت همسریابی"، معتقد است که این نوع تقسیم مفهومی شوخی در میان جنسیت‌ها کاملاً قابل درک و پیش‌بینی است. خانم‌ها انتخابگرتر از آقایان هستند و به این دلیل که آنها مردهای شوخ‌طبع را ترجیح می‌دهند، آقایان خود به خود آموزش می‌بینند که حسّ شوخ‌طبعی خود را زنده نگه داشته و خودشان را بامزه جلوه دهند تا به این ترتیب هم بر روی خانم‌ها تأثیرگذار واقع بشوند و هم مردهای دیگر را از میدان به در کنند.
جان موریل، پروفسور کالج ویلیام و ماری در ویرجینا که به مدت 25 سال است بر روی شوخ‌طبعی مطالعه و تحقیق می‌کند، معتقد است که: "آقایان خیلی راحت با گذاشتن القاب و نام‌های مستعار بر روی مردهای دیگر آنها را دست انداخته و به آنها طعنه می‌زنند." این در حالی است که خانم‌ها یک چنین کاری را انجام نمی‌دهند و کمتر اتفاق می‌افتد خانم‌ها را ببینید که برای یکدیگر جک بسازند و یا شوخی‌هایی کنند که به شخصیت طرف مقابل توهین شده باشد.
یکی از تفاوت‌های اصلی این است که آقایان اغلب از شوخی استفاده می‌کنند تا به نوعی با هم‌جنس‌های خود رقابت کرده و حسّ برتری خود را به آنها بقبولانند. این در حالی است خانم‌ها از شوخی و خنده صرفاً به‌عنوان عاملی برای عمیق‌تر شدن پیوندهای عاطفی استفاده می‌کنند. تحقیقات گویای این مطلب هستند که آقایان زمانی که در کنار یک خانم هستند با دوستان پسر خود شروع می‌کنند به شوخی و خنده.
تطمیع حسّ شوخ‌طبعی برای آقایان آن‌قدر مهم است که یک لبخند از طرف جنس مؤنث می‌تواند به‌عنوان تثبیت‌کنندۀ علاقۀ جنسی در ذهن آنها باشد. مجموعۀ تحقیقات یک پژوهشکدۀ آلمانی نیز گویای این مطلب است که زمانی که یک خانم و آقای غریبه به هم می‌رسند و شروع می‌کنند به یک گفتگوی عادی، میزان خنده‌های خانم در طول بحث به‌عنوان عاملی محسوب می‌شود که میزان علاقۀ او به طرف مقابل را تعیین می‌کند، و نشان می‌دهد که او تا چه حد جذب آقا شده. همچنین همین میزان خنده‌های خانم است که آقا بر اساس آن تصمیم می‌گیرد که دفعۀ آینده باز هم او را ملاقات کند یا خیر. از سوی دیگر، میزان خنده‌های آقا هیچ ارتباطی به میزان علاقۀ او به خانم ندارد.
برسلر می‌گوید که تحقیقاتش همچنین گویای این مطلب نیز هست که شوخی به احتمال زیاد به‌خاطر انتخاب جنسی صورت می‌پذیرد، چرا که در روابط رمانتیک خنده و شوخی بسیار مطلوب جلوه می‌کند. شاید خانم‌ها به حسّ شوخ‌طبعی دوستانشان بی‌اهمیت باشند، حال چه دختر و چه پسر، اما تمایل دارند که همسرشان از این حس برخوردار باشد.
دان نیلسون، پروفسور زبان‌شناسی دانشگاه آریزنا امریکا، می‌گوید خانمی که حسّ شوخ‌طبعی آقا را به مسخره می‌گیرد، این کار او برای آقا مأیوس‌کننده و دلسردکننده به حساب می‌آید. بسیاری از آقایان در این حال تهدید زیادی را از سوی طرف مقابل احساس می‌کنند. همچنین آقایان خانم‌هایی که بیش از اندازه شوخی می‌کنند را نیز به‌عنوان تهدید برای خود محسوب می‌کنند، به این معنی که این احتمال را می‌دهند روزی خودشان هدف زبان تیز و تند خانم قرار بگیرند. او می‌گوید: "من احساس می‌کنم که هر مردی در دنیا عاشق شوخ‌طبعی و خوشمزگی است."
نیلسون می‌گوید مردهای مضحک و بامزه خیلی جذاب هستند، چرا که دارای خلاقیت بسیار بالایی می‌باشند. آنها حتّی قابلیت دیدن اشیاء موجود در درون یک جعبۀ بسته را نیز دارند. آنها همچنین دارای "دید مضاعف" هستند. او می‌گوید آنها توانایی درک نقطه‌نظرات متفاوت طرف مقابل را نیز دارند. او می‌گوید هر دوی این خصیصه‌های اخلاقی مورد پذیرش خانم‌ها هستند.
البته خود نیلسون هم برای شوخ‌طبعی حد و اندازۀ خاصی قائل می‌شود. در حقیقت، این‌طور هم نیست که آقایان بگویند ما به هیچ‌وجه دلمان نمی‌خواهد همسرمان شوخی کند. از این گذشته، مردهایی که این حس را می‌ستایند، اغلب نسبت به سایر مردها مطمئن‌تر، بالغ‌تر، و آگاه‌تر هستند. آنها ارزش و اعتبار بالایی به همسرشان می‌دهند و از این بابت هیچ ترس و تهدیدی را نیز متوجه خودشان نمی‌بینند.
البته خانم‌هایی که به دنبال مردهایی هستند که موافق حسّ شوخ‌طبعی آنها بوده و از آن استقبال کنند، دارای عزّت‌نفس بالاتری هستند و برای شخصیت خود ارزش بالاتری قائل‌اند.
اکثریت قریب به اتفاق پژوهشگران خانواده و ازدواج نیز موافق آراء فوق‌الذکر هستند.
جان گاتمن، یکی از مؤسسین مؤسسه ازدواج و خانواده در سیاتل امریکا و کارشناس روابط زناشویی، به این نتیجه رسیده است که زمانی که شوخی و خنده به‌عنوان عامل از بین برندۀ تنش‌ها و تعارض‌ها به کار برده می‌شود، زندگی‌ها دوام بیشتری پیدا می‌کنند. مطالعات جامع دیگر نیز حاکی از این مطلب هستند که افرادی که با همسران خود خنده و شوخی می‌کنند و به‌طور روزانه موجبات خنده و شادی یکدیگر را فراهم می‌آورند، زندگی خیلی خوشحال‌تری را دنبال خواهند کرد.
جنبۀ سرزنده، شوخ، و فکاهی مغز قابل‌تقدیر است، حتّی اگر زوجین در مورد چیزی که عامل خنده است با هم مؤافق نباشند.